خانه زینت الملوک از جمله عمارت‌های زیبا و شاهانه‌ای است که همه ما بارها و بارها این منازل زیبا را در تلویزیون و سینما دیده‌ایم. اگر شما هم به منازل تاریخی با آینه کاری‌های جذاب، علاقه‌مند هستید، پس به شما پیشنهاد می‌کنیم در سفر خود به شهر شیراز خانه زینت الملوک قوامی را فراموش نکنید و به دیدن آن بروید. زیبایی این خانه به حدی است که گردشگران را مات و مبهوت می‌کند.
اگر اهل بازدید از جاهای دیدنی شیراز هستید، پیشنهاد می‌کنیم علاوه بر بازدید از خانه زینت الملوک حتما از باغ پرندگان شیراز نیز بازدید نمایید.
مجموعه الماس تریپ به عنوان معتبرترین سامانه گردشگری ضمن ارائه انواع خدمات گسترده در حوزه رزرو هتل با ارائه مقالات کاربردی شما را با زیباترین و جذاب‌ترین مناطق طبیعی ایران آشنا می‌کند و در این مقاله قصد دارد صفر تا صد آنچه باید در مورد خانه زینت الملوک بدانید را ارائه دهد.
خانه زینت الملوک کجاست؟
خانه زینت الملوک قوامی از جاهای دیدنی شیراز بوده و در خیابان لطفعلی خان زند قرار گرفته است. این خانه در مجاورت با نارنجستان قوام است و مردم شیراز این محل را به نام گود عرب‌ها نیز می‌شناسند. میان نارنجستان قوام و خانه زینت الملوک تنها کوچه‌ای فاصله است و در همان کوچه شما می‌توانید درب ورودی خانه را به آسانی مشاهده کنید. مسجد نصیرالملک شیراز تنها ۵ دقیقه با خانه زینت الملوک فاصله دارد.
نگاهی به تاریخچه خانه زینت الملوک
زینت الملوک قوامی فرزند حبیب الله خان یعنی قوام الملک چهارم است. خاندان و طایفه قوام الملک از نسل حاج ابراهیم خان کلانتر، وزیر کریم خان زند بوده و طی دوره‌های مختلفی در استان فارس به عنوان کلانتر و حاکم حکومت کردند. بر اساس گزارش‌های تاریخی حاج ابراهیم خان کلانتر یهودی بود و در عصر لطفعلی خان زند موجب کشته شدن او شد و حکومت زندیه به اتمام رسید. بعد از این که آقا محمد خان به پادشاهی دست پیدا کرد، ابراهیم خان قدرت بسیار زیادی را از آن خود کرد و بیشتر اقوامش را در مناطق متعددی از استان فارس در پست‌هایی منصوب کرد.
اما پس از مدتی ورق برگشت و اطرافیان حاج ابراهیم خان کلانتر موجب بدبینی‌ها و شک و شبهه‌هایی نسبت به او در دل فتحعلی شاه شدند. فتحعلی شاه نیز دستور قتل حاج ابراهیم خان کلانتر و تمام اعضای خانواده او را داد. تنها پسر حاج ابراهیم خان کلانتر یعنی علی اکبر زنده ماند. در زمان کشتار خانواده حاج ابراهیم خان، علی اکبر بیماری سل داشت و پس از مدتی از بیماری نجات یافت. سال‌ها از کشتار خانواده حاج ابراهیم خان گذشت و در سفری که فتحعلی شاه به شیراز داشت با علی اکبر مواجه شد. علی اکبر خود را به او معرفی کرد و فتحعلی شاه که از کارهای خود نادم گشته بود، علی اکبر را لقب قوام الملک اول داد و او را والی شیراز کرد.
بعد از اینکه علی اکبر درگذشت علی محمدخان قوام الملک دوم یعنی پسر او طرح ساخت بنای خانه قوام را ارائه کرد، اما موفق به ساخت آن نشد. پسر علی محمد خان یعنی محمد خان قوام سوم، ساخت این بنا را به نام اندرونی قوام آغاز کرد. نارنجستان قوام بخش بیرونی خانه قوام بود که از زیرزمین به خانه قوامی راه پیدا کرده بود و افرادی که برای مهمانی یا کارهای اداری به منزل می‌آمدند، در این بخش پذیرایی می‌شدند. خانه قوام به عنوان محل زندگی محمد خان انتخاب شد و بعد از او به فرزندش یعنی حبیب الله رسید. پس از مرگ حبیب الله املاک میان وراث تقسیم گشت و نارنجستان قوام به ابراهیم خان قوام الملک یعنی پسرش رسید.
زینت الملوک کیست؟
همانطور که اشاره کردیم زینت الملوک فرزند حبیب الله خان قوام الملک چهارم است و از طایفه حاج ابراهیم خان کلانتر بودند. ساخت خانه زینت الملوک که سبک معماری خانه‌های قاجار را دارد از سال ۱۲۹۰ هجری قمری در شیراز به وسیله محمد خان قوام الملک دوم آغاز و در سال ۱۳۰۲ یعنی ۱۲ سال بعد به وسیله محمدرضا خان قوام الملک سوم پایان یافت. این خانه باستانی و زیبا برای سال‌های زیادی محل زندگی بانویی به نام زینت الملک قوامی بود. زینت الملوک زنی بسیار مهربان و خیر بود و همیشه با مهمان نوازی‌ها و سفره‌های نذری که داشت میزبان نیازمندان بود.
بعد از مرگ زینت الملوک عبدالله خان قوامی به عنوان مالک خانه انتخاب و پس از مدتی هم این مکان فروخته شد. عمارت نارنجستان بعد از مدتی تحت سرپرستی پروفسور آرتور پوپ، ایران شناس آمریکایی قرار گرفت و به عنوان موسسه بنیاد آسیایی انتخاب شد و طی همان دوره به وسیله دانشگاه شیراز بازسازی شد. خانه زینت الملک در سال ۱۳۵۴ یکی از آثار ملی ایران شد. در طی انقلاب آسیب‌های بسیار زیادی به این منزل وارد شد. بعد از انقلاب هم که جنگ تحمیلی آغاز شد، خانه زینت الملوک پناهگاه بسیار امنی برای افراد جنگ زده بود و صدمات فراوانی را باز هم به آن وارد کردند.
خانه زینت الملوک شیراز در سال ۱۳۷۳ با کمک میراث فرهنگی مرمت شد. زیر زمین عمارت زینت الملوک در سال ۷۴ به نگارخانه فارس تبدیل و آغاز به کار کرد.
معماری خانه زینت الملوک
عمارت زیبای زینت الملوک شهر شیراز از معماری بسیار جذابی برخوردار است و همین موضوع سبب شده مسافران در طی سفر خود به شهر شیراز از این مکان دیدن کنند. این عمارت نمونه بارزی از خانه‌های قدیمی ایرانی است که تمام المان‌های معماری سنتی را از آن خود کرده است. در برخی از اتاق‌ها شما می‌توانید نقاشی‌هایی از کودکان و زنان اروپایی را ببینید که متاثر از هنر اروپایی است. این خانه در زمینی به مساحت ۳۳۰۰ متر بنا شده و البته زیربنایی برابر با ۲۷۰۰ متر مربع دارد. این عمارت بالغ بر ۲۰ اتاق داشته و تمامی اتاق‌ها به هم راه دارند. برای ساخت عمارت زینت الملوک محور طولی را انتخاب کرده‌اند و درب ورودی آن را که در بخش شرقی قرار گرفته است، مشاهده خواهید کرد که در آنها نقش دو سرباز هخامنشی نیزه به دست را کنده کاری کرده‌اند.
همچون دیگر خانه‌ها و معماری‌های سنتی درب ورودی این عمارت رو به یک هشتی باز شده و شما می‌توانید در همین قسمت به خرید بلیط اقدام کنید. بعد از اینکه راهروی هشتی را پشت سر گذاشتید به حیاتی بسیار جذاب و باصفا وارد می‌شوید و از همان ابتدا دو باغچه سرسبز و زیبا جلوه‌گری می‌کنند. در سمت راست، ورودی زیر زمین قرار گرفته و در قسمت چپ هم دیوان شرقی قابل مشاهده است. البته در حال حاضر ایوان شرقی به فضایی برای استراحت بازدیدکنندگان و کافی شاپ تبدیل شده است.
تالار اصلی یا همان شاه نشین دقیقا روبروی شما بوده و در بخش غربی عمارت قرار گرفته است. شاه نشین آینه کاری‌های کم نظیری داشته و با پنجره‌های ارسی تزیین شده است. در دو طرف عمارت هم می‌توانید ۲ پنج دری، ایوان گچ کاری شده و طاق‌ها را ببینید.
اطلاعات بازدید از خانه زینت الملوک شیراز
بازدید از خانه زینت الملوک در تمام ایام هفته حتی جمعه‌ها هم امکان پذیر است. شما می‌توانید از ساعت ۸ صبح تا ۷ عصر به بازدید این عمارت باشکوه و زیبا بپردازید. برای وارد شدن به خانه زینت الملوک باید هزینه بلیط ورودی را پرداخت کرده که البته قیمت زیادی هم نیست. تنها ایامی که زینت الملوک شیراز تعطیل بوده ایام سوگواری همگانی همچون ایام تاسوعا و عاشورا است.
در هنگام بازدید از خانه زینت الملوک می‌توانید با لباس‌های دوره قاجار عکس بیندازید و به بازدید از موزه فارس شناسی و البته دیدن مجسمه‌های مومی اشخاص معروف و مشهور بپردازید.
جمع بندی
وقتی نام شهر شیراز می‌آید همگی به یاد آرامگاه سعدی و حافظ افتاده یا تخت جمشید و عفیف اباد شیراز را در ذهن خود مرور می‌کنند. اما با ورود به این شهر شما می‌توانید عمارت‌های قدیمی فراوانی را مشاهده کنید. خانه زینت الملوک از جمله عمارت‌های تاریخی بوده و اگر عاشق زیبایی شناسی و عکس گرفتن در منازلی که بویی از فرهنگ و قدمت ایران زمین را میدهند، هستید قطعاً سرزدن به این خانه جذاب خالی از لطف نخواهد بود. شما می‌توانید در این عمارت شاهانه قجری قدم بزنید و تاریخ معماری کهن ایران باستان را به زیبایی هرچه تمامتر مشاهده کنید.