یکی از مقصدهای گردشگری در ایران شهر شیراز است که در طی سال از میلیون‌ها مسافر و توریست پذیرایی می‌کند. اولین چیزی که در مسافرت به ذهن ما می‌آید، مکان‌های گردشگری شهر مقصد است. شیراز که یک شهر زیبا و تماشایی به حساب می‌آید، دارای بناهای بسیاری برای بازدید عموم است. حال اگر جزو افرادی هستید که علاقه به تاریخ و خانه‌های تاریخی شیراز دارید باید از مدرسه خان شیراز دیدن کنید. این مدرسه دیدنی در طی سالیان سال اشکال جذابی را به خود گرفته و باعث شگفتی و حیرت توریست‌ها شده است؛ همچنین اگر بخواهیم از دیگر مکان‌های تاریخی شیراز یاد کنیم، باید باغ عفیف‌آباد شیراز را ذکر کنیم که بسیار چشم‌نواز و خیره‌کننده است و پیشنهاد می‌شود در اوقات فراغت خود از آن‌ها نیز دیدن نمایید. در ادامه می‌خواهیم شما را با معرفی مدرسه خان در شیراز شگفت‌زده کنیم.
تاریخچه مدرسه‌خان شیراز
در اوایل دوره قاجار که دوران شاه عباس صفوی بود، به همت الله وردی خان گرجی و نیز پسرش امام قلی خان مدرسه‌ای به نام مدرسه خان تاسیس گردید که با گذشت سه قرن باز هم به زیبایی خود پای برجا مانده است. مدرسه خان در سال ۱۰۰۴ شمسی یعنی ۱۵۹۵ میلادی تاسیس شد و چنان ارزش بالایی داشت که اندیشمندان آن را معادل دانشگاه‌های امروزی می‌دانند. در مدرسه خان فلسفه، حکمت، فقه، نجوم، ادب، علم هندسه و حساب، شیمی، زمین‌شناسی، جانورشناسی و گیاه‌شناسی تدریس می‌شد. از تحصیل‌کردگان بزرگ که در این مدرسه علم آموخته‌اند ملاصدرا است که خود ملاصدرا نیز خدمت بزرگی به جهان کرد. البته لازم به ذکر است عمر الله وردی خان گرجی به قدری نبود که پایان ساخت مسجد را ببیند، ولی مدرسه در سال ۱۰۲۴ به بهره‌برداری رسیده است.
مجموعه الماس تریپ به عنوان معتبرترین سامانه گردشگری ضمن ارائه خدمات در حوزه رزرو هتل در شیراز با نگارش مقالات متنوع شما را با جای جای این شهر آشنا کرده تا بتوانید به راحتی پس از سفر به این شهر از این شهر زیبا دیدن کنید.
معماری مدرسه‌خان شیراز
مدرسه به اندازه‌ای بزرگ ساخته شد که یکصد اقامت‌گاه برای طلبه‌ها در آن به وجود آمده بود. مدرسه که دو طبقه بود در طبقه اول طلبه‌های مجرد و در طبقه دوم طلبه‌های متاهل زندگی می‌کردند. مدرسه خان شیراز معماری منحصر به فردی دارد و از بناهای تاریخی زیادی در ایران الهام گرفته شده و یک اثر فوق‌العاده را ایجاد کرده است. در چهار طرف مدرسه، چهارباغ برای تفریح دانش‌جویان تدارک دیده شده است. در مدرسه چهار اتاق جداگانه به نام‌های اتاق خادم، اتاق گیاه‌شناسی، اتاق موذن و اتاق چراغ‌دار طراحی شده که کم‌نظیر است.
در گذشته دو طرف مدرسه دو گل‌دسته با کاشی‌کاری‌های زیبا وجود داشته که در عصر زرندیه در طی جبهه غربی ویران شده است و حالا از آن خرابه‌ای بیش باقی نمانده است. کاشی‌کاری‌های سقف مدرسه از مسجد شیخ لطف‌الله الهام گرفته و مانند آن است. در حاشیه‌ها آیات قرآنی با خط ثلث عالی نگاشته شده که در کتیبه‌ها در این باره به سال ۱۰۲۴ اشاره شده است. در بالای دالان مدرسه اتاقی وجود دارد که در روزگار قدیم ملاصدرا در آن فلسفه شرقی تدریس می‌کرد.
موقعیت جغرافیایی مدرسه خان شیراز
شاید متداول‌ترین سوال این باشد که مدرسه خان شیراز کجاست؟ در ادامه می‌خواهیم به این سوال هم پاسخ دهیم. مدرسه خان در شهر شیراز و در محله اسحاق‌بیگ واقع شده است. مسیر دقیق مدرسه از خیابان لطف‌علی خان زند، بعد از سه راه احمدی عبور می‌کند. مدرسه در موقعیت خوبی واقع بوده و از طریق ماشین‌های شخصی و عمومی می‌توان به مقصد رسید. برای استفاده از وسایل نقلیه عمومی همچون مترو باید از مترو ولیعصر استفاده کرد. برای استفاده از اتوبوس نیز باید از پایانه ولیعصر استفاده کنید و در یکی از ایستگاه‌های احمدی یا ولیعصر پیاده شوید و سپس مقداری پیاده‌روی کنید تا به مقصد برسید.
اعداد مقدس در مدرسه خان شیراز
مدرسه خان که در شیراز واقع شده است یک راز سر باز شده دارد که همه را به شگفتی وادار می‌کند. سازندگان مدرسه آن را به گونه‌ای ساخته‌اند که اگر تمامی راهروها، اتاق‌ها و… را با هم جمع کنیم به اعداد مقدس در دین اسلام می‌رسیم. در ادامه درباره هر کدام به اختصار توضیح می‌دهیم.
در شروع باید گفت مدرسه پنج محل تدریس دارد که به نیت پنج‌تن ساخته شده است.
در کل مدرسه دوازده راهرو دارد که به نیت دوازده امام است.
در اوایل این مدرسه تعداد ۹۲ حجره درون خود جای داده بود که اگر آن را به حروف جمل بازگردانی کنیم به نام مقدس پیامبر اسلام حضرت محمد می‌رسیم.
در کل مدرسه یک مسجد ساخته شده که نشانه خدای یگانه است.
اگر ۱ مسجد، ۹۲ حجره، ۱۲ راهرو و ۵ کلاس را با هم جمع کنیم، عدد ۱۱۰ به دست می‌آید که حروف جمل نام امام علی «ع» است.
و در آخر ۴ اتاق جداگانه که وجود دارد که اگر با ۱۱۰ جمع کنیم جواب ۱۱۴ می‌آید، که تعداد کل سوره‌های قرآن است.
حقیقت جالب این است که دانشمندان و اندیشمندان معتقدند این عددها به صورت اتفاقی نبوده و هر کدام از اینها با یک هدف و قصد ساخته شده است.
گشت و گذار در مدرسه خان شیراز
مدرسه خان از بخش‌های دیدنی و جالبی تشکیل شده که چشم هر بیننده‌ای را به خیره خود می‌کند. در ادامه درباره بخش‌های دیدنی این مدرسه شیراز صحبت می‌کنیم.
هشتی: پس از ورود به مدرسه به قسمت هشتی می‌رسیم که سقفی به شکل گنبد دارد. تزئینات و کاشی‌کاری‌هایی که در این قسمت به کار رفته شده یکی از شگفت‌انگیزترین قسمت‌های مدرسه است که هر بیننده‌ای را به فکر فرو می‌برد. کاشی‌ها به سبک معرق ساخته شده و نقش‌های اسلیمی و ختایی را در بر می‌گیرد. زیبایی و کاشی‌های موجود در مدرسه تقریبا به شکل ظاهری مسجد نصیرالملک هستند.
تالار ملاصدرا: در بالای قسمت هشتی یعنی قسمت طاق غربی تالار ملاصدرا واقع شده است که از لحاظ زیبایی قشنگ‌ترین طاق مدرسه است. تمامی طاق روی زمینه‌های مختلف از کاشی‌های هفت‌رنگ که به طرح گل و گیاه هستند، طراحی شده است. در پنجره‌های ارسی تالار، آیات قرآنی به خط ثلث نوشته شده که زیبایی خیره‌کننده‌ای ایجاد کرده است. یک کتیبه زیبا در قسمت بالایی طاق هست که جلوه خاصی دارد. در گذشته این طاق محل تدریس ملاصدرا بوده که در حال حاضر در آنجا کتاب‌خانه کوچکی تعبیه شده است.
نقوش و تزیینات مدرسه خان شیراز
نقش‌های حیرت‌انگیزی که در سراسر مسجد وجود دارد در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار می‌گیرند که به اختصار درباره هر یک توضیح می‌دهیم.
نقوش گیاهی در کاشی‌ها: کاشی‌کاری شگفت‌انگیز و زیادی در ساختار مدرسه وجود دارد و بیشتر این کاشی‌ها به شکل گل و گیاه بوده است. در برخی از قسمت‌ها گل‌ها از شکل طبیعی خود دور شده و در برخی دیگر از این کاشی‌ها گل و گیاه شکل واقعی خود را گرفته که در هر دو صورت، کاشی‌ها چشم‌نواز هستند.
نقوش اسلیمی و ختایی: قدیمی‌ترین نقوش اسلیمی مربوط به قسمت معرق هشتی می‌باشد که بسیار نیز زیبا هستند. نقوشی که در قسمت هشتی بکار رفته عبارتند از: انواع گل‌های شاه‌عباسی در سایز‌های مختلف، انواع متعدد گل پنج‌پر، غنچه‌ها، برگ‌های کنگره‌ای و ساده، برگ‌های قلبی، ساقه‌های اسلیمی، انواع گره‌ها، قاب‌های ترنجی و….
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم با معرفی کهن‌ترین و البته معروف‌ترین مدرسه شیراز به شما، برایتان اوقات خوشی را ایجاد کنیم. حال که با زیبایی‌های این مدرسه کهن آشنا شده‌اید، امیدواریم در سفر خود به شیراز با بازدید از این مدرسه زیبایی‌های بی‌شمار آن را از نزدیک ببینید و لذت ببرید؛ همچنین برای دیدن مدرسه خان شیراز ساعت بازدید بین ساعت‌های۷:۳۰ الی ۱۳:۲۰ می‌توانید اقدام نمایید.