تا به حال به کافه‌ها روباز تهران رفته‌اید؟ آیا غذاهای محلی تهران را می‌شناسید؟ قطعا تا به حال نام غذاهای محلی بسیاری از سراسر کشور ایران را شنیده‌اید؛ اما تا چه اندازه با غذاهای محلی پایتخت آشنایی دارید؟
همچون بسیاری دیگر از شهرهای مشهور ایران، تهران هم غذاهای سنتی و محلی خود را دارد. اگر فرصت شرکت در جشنواره غذاهای محلی تهران را ندارید، این بلاگ از وب سایت الماس تریپ را از دست ندهید! چرا که قصد داریم تا شما را با برخی از خوشمزه‌ترین غذاهای این شهر قدیمی، آشنا کنیم.
فرهنگ غذایی مردم تهران
از جاهای دیدنی تهران که بگذریم، نوبت به آشنایی با فرهنگ غذایی مردم این شهر پرجمعیت می‌شود. طبق آخرین سرشماری انجام شده در سال 1395، این شهر بیش از 9 میلیون نفر جمعیت داشته و به عنوان سومین شهر پرجمعیت خاورمیانه و بیست و سومین شهر پرجمعیت دنیا، شناخته می‌شود. اگر رد پای تاریخ را دنبال کنید، خواهید دانست که قدمت تهران، دوران نوسنگی یا عصر حجر باز می‌گردد! البته نباید فراموش کرد که در آن زمان، تهران نه یک شهر، بلکه تنها یک روستا بود.
در ابتدای قرن هفتم، در طی حمله مغول‌ها به ایران، بسیاری از مردم خانه‌های خود را از دست داده و با پناه آوردن به حوالی تهران کنونی، دوباره خانه‌های خود را بنا کرده و زندگی تازه‌ای را آغاز کردند. از سوی دیگر، نباید فراموش کرد که حتی در عصر حاضر نیز، مردم زیادی به خاطره کار یا دلایل دیگر، به این شهر مهاجرت می‌کنند.
تمام این‌ها سبب شده تا مردمی از جای جای کشور، با قومیت‌ها و فرهنگ‌های مختلف، در پایتخت در کنار هم زندگی کنند؛ همین امر سبب شده تا در کنار تنوع فرهنگی، شاهد تنوع بینظیری در غذاهای محلی این شهر باشیم. پس با این مطلب از وب سایت الماس تریپ همراه باشید تا بیش از پیش با انواع غذاهای محلی تهران آشنا شویم.
آش شله قلم کار، غذایی ریشه دار در تاریخ!
اگر از مردم بومی تهران بپرسید که غذاهای محلی تهران چیست؟ احتمالاً آن‌ها در پاسخ به شما نام آش شله قلم کار را می‌گویند. آش شله قلم کار، یکی از خوش طعم‌ترین غذاهای محلی استان تهران است. این غذای قدیمی و پرطرفدار، از ترکیب گوشت قرمز، عدس، گندم، سبزی آش، لوبیا چیتی، پیاز، نعنا و برنج، تهیه می‌شود. روش پخت آسان در کنار مغذی بودن آن، سبب شده تا طرفداران زیادی داشته باشد. برای پخت آش شله قلم کار، تنها کافی است تا تمام حبوبات را از شب قبل بخیسانید. اگر در شهر تهران و رستوران‌های سنتی آن به گشت و گذار بپردازید، خواهید دید که این آش، بخشی جدایی نا‌پذیر از منو آن‌ها به شمار می‌رود.
والک پلو
زمانی که درباره غذاهای محلی تهران تحقیق کنید، به غذایی به نام والک پلو خواهید رسید. سیر کوهی یا والک، پایه و اساس این غذا را تشکیل داده و ارزش غذایی زیادی به آن می‌بخشد. والک در فصل بهار و در ماه‌های اردیبهشت و خرداد در دامنه کوه‌های البرز و زاگرس رشد کرده و منبعی غنی از انواع ویتامین‌ها و مواد مغذی است؛ به همین دلیل است که سیر کوهی با نام معجزه بهار هم شناخته می‌شود.
از جمله خواص والک می‌توانیم به مواردی نظیر ضدقارچ و باکتری، پیشگیری‌کننده از سکته‌های قلبی و پوکی استخوان و بهبود دهنده سوءهاضمه، اشاره کنیم. از آنجا که آنتی اکسیدان‌های زیادی در سیر کوهی وجود دارد، قادر است تا با رادیکال‌های آزاد مقابله کرده و از بروز سرطان، جلوگیری کند. این گیاه بویی مشابه سیر داشته و بسیاری از مردم بومی تهران، کرج، شمیرانات، زنجان و کرمانشاه، از برگ و گل آن برای پخت غذا استفاده می‌کنند.
والک پلو، یکی از غذاهایی است که با کمک سیر کوهی تهیه می‌شود. البته باید در نظر داشت که بوی آن ممکن است برای برخی افراد خوشایند نباشد؛ به همین دلیل است که این غذای سنتی تهران، غذایی سلیقه‌ای بوده و ممکن است بعضی افراد عاشق آن بوده، در حالی که برخی دیگر آن را دوست ندارند.
خورش قیمه
خورش قیمه، به عنوان یک غذای مشهور ایرانی، در سراسر کشور طرفدار داشته و با دستور پخت‌های مختلفی، طبخ می‌شود. برای تهیه این خورش اصیل تهرانی، به گوشت قرمز، رب گوجه‌فرنگی، پیاز سرخ‌شده، لپه و لیمو عمانی نیاز دارید. اگر می‌خواهید کیفیت خورش قیمه خود را چند سطح بالاتر ببرید، بهتر است تا از گوشت مغز ران گوساله یا گوشت سردست گوسفندی برای پخت آن استفاده کنید. البته اصراری به استفاده از گوشت قرمز نیست و حتی می‌توانید از گوشت مرغ هم برای تهیه آن کمک بگیرید.
بسته به سلیقه، خورش قیمه را همراه با برنج ساده، رشته پلو و با سیب‌زمینی یا بادمجان سرخ کرده، میل می‌کنند. در برخی مواقع، ممکن است که حتی از دارچین، زعفران، هل و گلاب نیز در دستور پخت خورش قیمه استفاده شود. این خورش به قدری در تاریخ ایران ریشه دوانده که به راستی نمی‌توان قدمت آن را تخمین زد. از جمله انواع این خورش محبوب می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.
- قیمه ریزه اصفهانی
- قیمه پیچاق اردبیلی
- قیمه نخود یزدی
- قیمه نثار قزوینی
- قیمه بادمجان
- قیمه به
- قیمه به و آلو
- قیمه کدو
- قیمه سیب درختی لری
- قیمه هویج تبریزی
- قیمه ماسوله
- قیمه بوشهری
دم‌پختک باقالی
جالب است بدانید که با وجود اینکه در سراسر کشور، نام دم‌پختک به گوش می‌رسد، در حقیقت این غذا، غذای محلی و اصیل مردم تهران است. این غذای ساده، بسیار مقوی بوده و طعمی بینظیر دارد. این غذای سنتی، بر پایه برنج تهیه شده و دستور پخت آن بسته به سلیقه آشپز آن، تغییر می‌کند! رایج‌ترین نوع دم‌پختک، دم‌پختک گوجه به شمار می‌رود. این در حالی است که مردم تهران، بیشتر به دم‌پختک باقالی علاقه دارند. در کنار این غذا از تخم‌مرغ نیمرو، ترشی، سالاد شیرازی، ماست یا پیاز، استفاده می‌کنند.
آش رشته
غیرممکن است که در کشور ایران زندگی کنید و یک بار طعم آش رشته را نچشیده باشید! این آش، یکی از مشهورترین آش‌های ایرانی بوده و با ماه رمضان، ماه محرم و نذری‌های ما گره خورده است. آش رشته، غذای محلی تهران بوده و در آن از موادی نظیر لوبیا چیتی، نخود، عدس، لوبیا سفید، رشته آش، پیاز داغ، سیر داغ، نعنا داغ، کشک و سبزی آش، استفاده می‌شود. اگر می‌خواهید نهایت لذت را خوردن آش رشته ببرید، بهتر است تا آن را در فصول سرد سال بپزید!
خورش قورمه سبزی
شهرت خورش قورمه سبزی نه تنها تمام ایران را درنوردیده، بلکه حتی از مرزهای کشور هم خارج شده و امروزه بسیاری از مردم دیگر کشورها هم به آن علاقه دارند! این غذا، یکی از غذاهای ملی کشور ایران بوده و در سراسر کشور، با دستور پخت‌های متفاوتی تهیه می‌شود. خورش قورمه سبزی از موادی همچون سبزی قورمه (تره، جعفری، شنبلیله، گشنیز، اسفناج یا برگ چغندر)، لوبیا (قرمز، چیتی، چشم بلبلی)، پیاز و گوشت قرمز، تهیه شده و به طور معمول با برنج سفید میل می‌شود.
بسته به سلیقه آشپز، میزان نمک، فلفل و لیمو عمانی موجود در خورش قورمه سبزی قابل تغییر است. هر چه برای پخت این خورش زمان بیشتری صرف کنید، جا افتاده‌تر شده و طعم بهتری به خود می‌گیرد.
از جمله انواع خورش قورمه می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.
- قورمه سبزی بوشهری
- قورمه شورباسی آذری
- قورمه سبزی دامغانی
- قورمه سبزی گیلکی
- قورمه سبزی شیرازی
- آبگوشت قورمه سبزی
اشکنه اسفناج
متاسفانه، یکی از غذاهای سنتی تهران که امروزه به آرامی به دست فراموشی سپرده می‌شود، اشکنه اسفناج است. این غذا، معجزه‌ای بینظیر برای درمان کمبود آهن و کم‌خونی است. ایرانیان باستان از 2000 هزار سال پیش، اهمیت و خواص وِیژه اسفناج را کشف کرده و می‌دانستند که این گیاه، حاوی مقادیر فراوانی از آهن و کلسیم است. اگر قدری در شهر تهران و رستوران‌های سنتی آن به بگردید، احتمالاً قادر خواهید بود تا اشکنه اسفناج را در منوی آن‌ها پیدا کنید. اگر هم به آشپزی علاقه دارید، کافی است تا خودتان دست به کار شده و آن را برای خانواده‌تان بپزید.
دمی بلغور جو
در میان فهرست غذاهای محلی استان تهران، دمی بلغور جو را می‌توان یکی از اصیل‌ترین و قدیمی‌ترین غذاها به شمار آورد. این غذا از گذشته تاکنون از محبوبیت بالایی برخوردار بوده و هنوز هم در منو بسیاری از رستوران‌های سنتی تهران حضور دارد. برای تهیه دمی بلغور جو به سبزی‌های محلی تبله نیاز دارید. این غذا از جمله غذاهای محلی لواسان بوده و از ترکیب بلغور جو، عدس، برنج، پیاز، لوبیا چیتی، نعنا و آب، پخت می‌شود. کافی است یکبار دمی بلغور جو را امتحان کنید تا آن را فهرست غذاهای مورد علاقه خود قرار دهید.
آبگوشت آجیل
در تهران قدیم و به خصوص در ماه رمضان، آبگوشت آجیل یک غذای مقوی و عالی برای سحری به شمار می‌رفت. در این غذا از گوشت گوسفند پروار اعلا از قسمت گردن یا ماهیچه، نخود پوست گرفته، فندق، پسته، بادام، گردو، مویز، لواشک یا گوجه برغانی به‌همراه زعفران و پیاز و نمک، استفاده می‌شد. در کنار مواد غذایی مقوی آبگوشت آجیل، روش پخت آن هم به خصوص بود؛ چرا که آشپزها، پس از آماده کردن مواد آبگوشت، آن‌ها را در دیگ یا دیزی ریخته و درب آن را محکم می‌بستند تا غذا به روش دم کردن پخته شود.
سرگنجشکی
یکی از غذاهای لذیذ و خوشمزه تهرانی، سرگنجشکی است. این غذا با نام کله گنجشکی یا کوفته قلقلی هم شناخته می‌شود. شاید برای شما جالب باشد اگر بدانید که عمر این غذا به دوره قاجار برگشته و در عصر حاضر، در بسیاری از استان‌های ایران با نام‌هایی متفاوت، طبخ می‌شود. از آنجا که کوفته‌های به کار رفته در این غذا به اندازه کله گنجشک هستند، به نام سرگنجشکی در میان مردم شناخته شده است. این غذا را می‌توان به عنوان ناهار، شام یا پیش غذا میل کرد. بسته به سلیقه، قادر خواهید بود تا از تجربه آن با برنج یا نان، لذت ببرید.
آب جوجه
آب جوجه، غذایی است که در گذشته توسط مردم فقیر و بی‌بضاعت تهران پخته می‌شد. بر خلاف حال حاضر، در گذشته ممکن بود که افراد فقیر حتی قادر نباشند تا در سال، یکبار برنج مصرف کنند. آب جوجه نیز همانند غذاهایی نظیر اشکنه، کله‌جوش، تخم‌مرغ، نان و کره، حلوا، نان و انجیر، نان و چای شیرین و نان و هندوانه، در آن زمان به عنوان سحری یا افطاری در ماه رمضان، خورده می‌شد. برای پخت آب جوجه تنها کافی است تا شکمبه، شیردان و ریه گوسفند را با آب به خوبی شسته و بدون هیچ ادویه‌ای، بپزید.
لوبیا پلو
کم‌تر کسی از مردم تهران پیدا می‌شود که به لوبیا پلو علاقه نداشته باشد. در گذشته، این غذا را در فصل لوبیا سبز می‌پختند؛ اما در عصر حاضر به لطف فریزر و یخچال، شما می‌توانید در هر زمان و هر لحظه‌ای که اراده کنید، این غذای فوق‌العاده را برای خود و خانواده‌تان آماده کنید. برای پخت این غذا به لوبیا سبز، برنج، گوشت قرمز، پیاز، زرد چوبه، نمک و روغن و رب نیاز خواهید داشت.
بهتر است تا برای پخت لوبیا پلو از گوشت گوسفندی استفاده کنید. در صورتی که می‌خواهید غذای خود را به یک اثر هنری بدل کنید، تنها کافی است تا در لا به لای برنج، دارچین به کار ببرید. گلپر و زعفران ساییده هم می‌تواند در این ترکیب معجزه کند.
کوفته دست به گردن
کوفته دست به گردن، یک غذای تهرانی قدیمی به شمار رفته و با ترکیب برنج، گوشت چرخ‌کرده، تخم‌مرغ، سبزیجات خشک معطر، آرد نخودچی، رب گوجه‌فرنگی، پیاز و ادویه‌جات، آماده می‌شود. در زمان‌های قدیم، خرده برنج به جای آرد نخودچی استفاده شده و کوفته‌ها را بدون سرخ کردن، درون آب پیاز داغ شده، قرار می‌دادند. کوفته دست به گردن در میان برخی مردم با نام کوفته سماق هم شناخته می‌شود. برخی مردم ترجیح می‌دهند تا در سس کوفته دست به گردن از اسفناج و سماق استفاده کنند. علت نامگذاری این غذا به استفاده از گوشت گردن در آن بر می‌گردد.
هفت رنگ پلو
اگر به دنبال یک غذای رنگارنگ در میان غذاهای سنتی استان تهران می‌گردید، هفت رنگ پلو همان چیزی است که به دنبالش هستید. این غذا در حقیقت از هفت پلو مختلف تشکیل شده و ترکیبی خوش آب و رنگ را خلق می‌کند. باقلا پلو، سبزی پلو، رشته پلو، آلبالو پلو، ماش پلو، عدس پلو و پلو سفید، هفت پلویی هستند که در هفت رنگ پلو به کار می‌روند. این غذا در گذشته تنها در خانه اشراف و افراد ثروتمند پخته شده و در مهمانی‌ها همراه با مرغ، گوشت بره، کبک یا بوقلمون صرف می‌شد.
ته چین فیروزکوهی
امکان ندارد که پس از دیدن رنگ و لعاب و تکه‌های خوش رنگ لبو در ته چین فیروزکوهی، احساس گرسنگی نکنید! این غذا نیز یکی از غذاهای محلی شهر تهران بوده و طرفداران بسیاری دارد. پایه اصلی ته چین فیروزکوهی بر اساس گوشت و لبو بنا شده است؛ این در حالی است که برخی آشپزها علاقه دارند تا قیسی را نیز به این ترکیب طلایی اضافه کنند.
کباب تهران
شهرت کباب نه تنها در ایران بلکه در سراسر جهان نیز پیچیده است. مردم ایران عادت دارند که در زمان گشت و گذار در طبیعت، به عنوان ناهار یا شام خود، کباب درست کنند. این غذا در تمامی رستوران‌های تهران موجود بوده و طعمی بی نظیر دارد. بسته به سلیقه، می‌توانید کباب را به همراه برنج یا نان مصرف کنید.
سخن پایانی
جای جای کشور ایران، غذاهای محلی فوق‌العاده‌ای دارد. در این مطلب، با برخی از معروف‌ترین غذاهای محلی استان تهران آشنا شدید. اگر به آشنایی و تجربه غذاهای محلی دیگر شهرهای ایران علاقه دارید، کافی است تا از طریق وب سایت الماس تریپ، بلیط یا تور مد نظر خود را رزرو کرده و سفرتان را برنامه‌ریزی کنید!