عمارت مسعودیه تهران جزو خانه‌های تاریخی است که قدمت زیادی دارد و از دوران قاجار به یادگار مانده است. بی‌شک این عمارت زیبا در میان عمارت‌های تهران، منحصربه‌فرد است و مورد توجه بسیاری از گردشگران واقع شده است. عمارت مسعودیه رتبه نخست موزه و کتابخانه ایران را از آن خود کرده است. اگر جاذبه‌های دیدنی شهرهای شیراز و اصفهان را از نزدیک دیده باشید با ورود به این عمارت، به یاد خانه‌های قدیمی این شهرها خواهید افتاد. معماری که در عمارت مسعودیه به‌کاررفته است سبک ایرانی و اروپایی دارد و این درهم‌آمیختگی زیبایی آن را بیشتر جلوه می‌دهد. از ابتدای تاسیس این بنا اتفاقات مختلفی در آن پیش آمده است. ما در این مطلب قصد داریم به معرفی کامل این عمارت و تمامی رویدادهای آن بپردازیم، پس تا پایان همراه ما باشیم.
تاریخچه تاسیس عمارت مسعودیه تهران
عمارت مسعودیه تهران یکی از بناهایی است که در کنار دیگر اماکن همچون کاخ گلستان، کاخ سعدآباد، کاخ نیاوران، عمارت مشیرالدوله و … خودنمایی می‌کند. با کمی مطالعه در مورد تاریخ ایران، درمی‌یابیم که این سرزمین کهن از گذشته تا به امروز چه سرنوشتی را پشت سر گذاشته است. تهران از همان ابتدا شهری معروف بوده و به‌عنوان پایتخت سیاسی ایران، بسیار مورد توجه قرار گرفته شده است.
وجود چندین کاخ و عمارت تاریخی، نشان‌دهنده حکومت سلسله پادشاهان در گذشته بوده است؛ از این‌رو جاهای دیدنی تهران بنا بر تاریخچه غنی آن، بسیار زیاد است. عمارت مسعودیه که بنای تاریخی به‌جای مانده از دوره ناصرالدین‌شاه است در سال 1295 قمری به دستور مسعود میرزا فرزند ناصرالدین‌شاه، پی‌ریزی شد. عنوان مسعودیه که روی این عمارت گذاشته شده است حاکی از نام فرزند شاه است.
این عمارت در زمینی به وسعت 3 هکتار ساخته شد که در طول زمان به‌تدریج از مساحت آن کم شد و هم‌اکنون 5/1 هکتار آن بر جای مانده است. این اثر تاریخی در سال 1377 به ثبت ملی رسید.در بازدید از عمارت مسعودیه انواع هنرهای کاشی‌کاری، گچ‌بری، تزیینات چوبی، خطاطی، نقاشی دیواری و … به چشم می‌خورد. این عمارت زیبا برای انجام امور مختلف، به بخش‌های گوناگونی تقسیم‌بندی شده است که شامل موارد زیر می‌شود:
- اندرونی
- عمارت سر در پیاده‌رو
- حیات خلوت
- باغ دیوان‌خانه
- عمارت سر در کالسکه‌رو
- عمارت سید جوادی
در طی سال‌های اخیر بخش‌های مختلفی نیز به این عمارت افزوده شده است که به شرح زیر آورده شده است:
- ساخت بنایی یک طبقه برای امور مختلفی همچون نگهبانی، حراست، سرویس بهداشتی و …
- ساخت بنایی سه‌طبقه برای انجام امور گزینش
- ساخت بنایی یک طبقه برای عکاسی
- انباری
- چاپخانه
دسترسی آسان به عمارت مسعودیه تهران
شاید با مطالعه سرگذشت این بنای تاریخی، اولین سؤالی که به ذهنتان خطور کند این باشد که عمارت مسعودیه کجاست؟ این عمارت زیبا در یکی از محله‌های قدیمی تهران یعنی میدان بهارستان قرار دارد. منطقه‌ای شلوغ در بخش مرکزی شهر که رفت‌وآمد زیادی در آن وجود دارد. اگر ضلع جنوب غربی میدان بهارستان را رد کنید به خیابان اکباتان می‌رسید که عمارت مسعودیه در این قسمت شهر، خودنمایی می‌کند.
عمارت مسعودیه ساعت بازدید مشخصی دارد که از 10 صبح تا 7 شب امکان بازدید گردشگران، از آن فراهم است. تمام ایام هفته به‌جز شنبه عمارت مسعودیه باز است. بهترین شکل مراجعه به این عمارت استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی است و بدترین شکل آن رفتن با خودروی شخصی است. با توجه به شلوغی محله عمارت و نبود جای پارک ماشین، توصیه می‌کنیم با ماشین شخصی این مسیر را طی نکنید.
آنچه در عمارت مسعودیه تهران رخ داده است؟
از عمارت مسعودیه تهران عکس‌های بسیار زیادی در فضای مجازی وجود دارد که با نگاهی به آن‌هاتمایل پیدا می‌کنید سری به این عمارت زیبا بزنید. در زمان قاجار، در این عمارت رخدادهای مهمی اتفاق افتاده است که همه آن‌ها سبب بالا رفتن ارزش تاریخی این عمارت کهن شده است. بنا بر اطلاعات به‌دست‌آمده، در سال 1256 آتش‌سوزی در ضلع غربی عمارت رخ داده است. با وجود اینکه آتش‌سوزی بسیار وسیع بوده است ولی در این میان به عمارت خسارتی وارد نشده است.
در زمان محمدشاه که مشروطه خواهان علیه شاه، اقداماتی را انجام دادند عمارت مسعودیه مکانی امن برای مشروطه خواهان شد. درست در سال 1287 بود که بمبی در زیر کالسکه محمدعلی شاه به صدا در آمد و شاه اعتراض خود را از این اتفاق عنوان کرد. در پی این اعتراض، مجلس به توپ بسته شد و به عمارت مسعودیه نیز، حمله شد.
عمارت مسعودیه، محل تأسیس نخستین سازمان‌های فرهنگی کشور
اگر بگوییم عمارت مسعودیه زمینه‌ساز تاسیس بخش بزرگی از بناهای فرهنگی در کشور بوده است، اغراق نکرده‌ایم. این عمارت در طی سال‌های مختلف، حوزه‌های گوناگونی را تجربه کرده است که به شرح زیر آورده شده است:
- در حوالی سال 1304 بود که انجمن معارف تصمیم گرفت بخشی از این عمارت را به‌عنوان جایگاه تأسیس اولین کتابخانه و موزه ملی در ایران اختصاص دهد.
- چندی بعد از سال 1304 بود که یکی از اتاق‌های عمارت انتخاب شد تا عتیقه‌هایی که از بخش‌های مختلف ایران کشف شده بود را در آن نگهداری کنند. این موضوع، زمینه‌ساز تأسیس نخستین موزه ایران در عمارت شد.
- در فواصل سال‌های 1342و 1343 عمارت مسعودیه به محلی نظامی تبدیل شد و حتی دانشکده افسری هم برای زمانی کوتاه در داخل عمارت برقرار شد.
- در سال 1345 با جداسازی دو وزارت آموزش‌وپرورش و فرهنگ و هنر از یکدیگر، عمارت مسعودیه به‌عنوان وزارت خانه آموزش‌وپرورش مورد استفاده قرار گرفت. با این اقدام، اولین وزارت خانه آموزش‌وپرورش تاسیس شد.
- در سال 1376 عمارت مسعودیه از سوی وزارت آموزش‌وپرورش به سازمان میراث فرهنگی کشور، تعلق گرفت.
- عمارت مسعودیه به‌منظور بزرگداشت فرهنگ و هنر نیز، مورد استفاده قرار گرفته است. در سال 1390 پانزدهمین جشن خانه سینما در این عمارت برگزار شد که در طی آن به برترین‌های سینما تندیس اهدا شد.
آشنایی با کافه مسعودیه بهارستان
این روزها رفتن به کافه عمومیت پیدا کرده و بیشتر مردم علی‌الخصوص پایتخت‌نشینان به این امر، تمایل زیادی پیدا کرده‌اند. تنوع کافه‌ها آن‌قدر زیاد است که نیاز هر سلیقه‌ای را برآورده می‌کند. دراین‌بین، اگر تمایل دارید لحظات خود را در کافه‌ای دنج و با دکوری قدیمی و تاریخی بگذرانید، کافه عمارت مسعودیه نیاز شما را برآورده می‌کند. کافه‌ای که در عمارت وجود دارد دقیقاً هم نام با خود بنا است و به کافه مسعودیه مشهور است. با قدم گذاشتن به داخل کافه، می‌توانید حال و هوای شاهزادگان قاجار را کمی تجربه کنید. پوشش دهی کافه با استفاده از شیشه‌های رنگی، دیوارهای مزین به گچ‌بری و بهره‌مندی از حیاطی سرسبز با گل‌های رنگی در کنار حوضی بزرگ فضای دل‌چسبی را ایجاد کرده است. در هنگام بازدید از عمارت، سری هم به کافه مسعودیه میدان بهارستان بزنید و از انواع غذاها، نوشیدنی‌ها و عرقیات سنتی کافه بهره‌مند شوید.
سخن پایانی
عمارت مسعودیه به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی تهران، از قدمت تاریخی زیادی برخوردار است. معماری که در این عمارت به‌کاررفته است آمیخته‌ای از هنر ایران و اروپا است که چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند. از ابتدای تاسیس این عمارت اتفاقات زیادی در آن رخ داده است و در طی سال‌های اخیر هم به‌عنوان مهد تأسیس مراکز فرهنگی معروف شده است. ما در این مطلب سعی بر آن داشتیم تا به معرفی این بنا بپردازیم. چنانچه شرایط لازم برای بازدید از این بنای باعظمت را ندارید، پیشنهاد می‌کنیم عکس‌های عمارت مسعودیه را در فضای مجازی دنبال کنید.