شیراز از جمله شهرهای زیبای ایران بوده و به عنوان مشهورترین مقاصد گردشگری به شمار می‌رود که همه ساله مسافران داخلی و خارجی به این شهر سفر می‌کنند و خاطرات شیرین و به یاد ماندنی را به خود رقم می‌زنند. مسجد وکیل یکی از جاذبه‌های گردشگری و تاریخی مشهور شیراز است و کمتر کسی پیدا می‌شود که به این شهر سفر کند و از دیدن این بنای تاریخی زیبا صرف نظر کند. در این شهر مساجد معروف مختلف دیگری مثل مسجد عتیق شیراز نیز وجود دارد.ما در مجموعه الماس تریپ در این مطلب قصد داریم شما را با مسجد تاریخی وکیل بیشتر آشنا کنیم.
آشنایی با مسجد وکیل شیراز
در قسمت غربی بازار وکیل در شیراز مسجدی وجود دارد که بسیار زیبا و البته قدیمی است. نکته جالب این است که قدمت مسجد وکیل شیراز به زمان حکومت زندیه برمی‌گردد و توسط کریم خان زند بنا نهاده شده که به صورت دو شبستان شرقی و جنوبی طراحی شده و دارای معماری حیرت‌انگیزی است. مسجد وکیل از آن جا که از نظر تاریخی و معماری بنایی ارزشمند محسوب می‌شود در ۱۸ تیرماه ۱۳۱۱ در فهرست آثار ملی ایران با شماره ثبتی به صورت رسمی ثبت شد.
در حال حاضر اداره این مسجد زیر نظر سازمان اوقاف و امور خیریه شیراز است و به عنوان یکی از مکان‌های تاریخی و دیدنی شیراز به شمار می‌رود. این بنا در میان مردم بومی شیراز با نام مسجد سلطانی شناخته می‌شود و در واقع با این نام شهرت یافته است.
تاریخچه مسجد وکیل شیراز
مجموعه‌ای از بناهای با شکوه و با ارزش در زمان حکومت کریم خان زند و البته توسط ایشان در شیراز ساخته شد؛ به همین دلیل شیراز که یکی از مناطق دوس داشتنی، آباد و زیبا بود را به عنوان مرکز فرماندهی برگزید. در مرکز این شهر مکان‌های دیدنی و تاریخی قرار دارد که شامل بازار وکیل، حمام وکیل و مسجد وکیل در شیراز است و یک مجموعه کامل و بی‌نظیر را تشکیل داده‌اند که از شهرت خاصی نیز برخوردار است. بنابر اسناد و شواهدی که وجود دارد این بنا همزمان با ساختمان بازار و میدان ساخته شده و در واقع تاریخ احداث آن به سال ۱۱۸۷ هجری قمری برمی‌گردد.
متون تاریخی و نقل قول‌ها نیز حاکی از این بوده که مسجد وکیل توسط پسر فتحعلی شاه یعنی حسین علی میرزا بازسازی و مرمت شده است.
معماری مسجد وکیل شیراز
مسجد وکیل با معماری بی‌نظیرش به خوبی توانسته نظر بازدیدکنندگان را به خود جلب کند. کتیبه‌هایی که در این مسجد وجود دارد با خط نستعلیق نقش و نگار خاصی به آن جا بخشیده و علاوه بر آن حجاری‌های آن در نوع خود، کم‌نظیر است. نسخ و ثلث و کاشی‌کاری‌های جذاب با تنوع بالا باعث شده این مکان، یکی از تحسین برانگیزترین بناهای تاریخی این شهر محسوب شود. در واقع تمام زیبایی‌هایی که در مسجد جامع وکیل شیراز به چشم می‌خورد نشان از هنر معماری ایرانی است که در آن هماهنگی خاصی میان هنر، فرهنگ و دین و مذهب مردم آن زمان به چشم می‌خورد.
خطوط معماری و سادگی تصاویر در طراحی و زیباسازی این بنا در کنار هنر میناکاری فوق‌العاده‌ای که در آن به کار رفته فوق‌العاده است و در جای جای این مجموعه قابل مشاهده خواهد بود. شاید جالب باشد بدانید که پیر‌لوتی در سفرنامه خود به اصفهان مجموعه زیبا مسجد وکیل را به کاخی لاجوردین و فیروزه فام تشبیه کرده است.
مسجد وکیل شیراز در کجا قرار دارد؟
مسجد وکیل در خیابان طالقانی و در مجاورت بازار وکیل در شیراز قرار گرفته و به راحتی می‌توان به این مکان دسترسی داشت. در واقع به راحتی می‌توان با وسایل نقلیه مختلف به آنجا رفت. این مسجد در نزدیک میدان شهرداری که جزء اصلی‌ترین میادین شیراز به شمار می‌رود قرار دارد و این امر باعث شده دسترسی به این مسجد برای افراد آسان باشد؛ بنابراین اگر قصد دارید با اتوبوس یا مترو به این مکان بروید باید بدانید که زندیه نزدیک‌ترین ایستگاه مترو و ایستگاه میدان شهدا به عنوان نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس برای شما خواهد بود.
عزیزانی که قصد دارند با خودرو شخصی خود به خیابان مسجد وکیل شیراز بروند می‌توانند از خیابان زند به سمت میدان شهرداری حرکت کرده و توجه داشته باشند که باید از مسیر کنار زیرگذر عبور کنند تا به میدان شهرداری برسند. هنگامی که به میدان رسیدید به سمت راست بپیچید و به خیابان پیروزی وارد شوید؛ سپس مسافت کوتاهی را طی کنید و به سمت چپ بپیچید و هنگامی که وارد خیابان فرهنگ شدید آن را تا انتها ادامه دهید تا به خیابان طالقانی برسید.
در نهایت خیابان طالقانی را به سمت چپ ادامه دهید و بعد از طی مسافت کوتاهی می‌توانید مسجد وکیل را در سمت راست خود مشاهده کنید. شما می‌توانید از پارکینگ‌های مختلفی که در آن اطراف وجود دارد استفاده کنید؛ زیرا این مجموعه دارای پارکینگ اختصاصی نیست.
بخش‌های مختلف مسجد وکیل شیراز
مسجد وکیل را می‌توان یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی شیراز دانست که بیش از ۱۱ هزار متر مربع مساحت دارد و دارای ۸۶۶۰ متر زیر بنا است. ابعاد آن نیز در بخش بیرونی ۱۲۰ متر طول و بیش از ۸۰ متر عرض خواهد بود. با این تفاسیر این مجموعه عظیم شامل بخش‌ها و قسمت‌های مختلفی است که هر کدام گوشه‌ای از زیبایی‌های این مسجد را به نمایش می‌گذارند.
ورودی مسجد
ورودی مسجد دارای دو لنگه در هست که هر کدام به ارتفاع ۸ متر و عرض حدودا ۳ متر خواهند بود. در مجاورت این در ورودی بازار شمشیرگرها قرار دارد. درب ورودی مسجد به سمت یک دالان باز می‌شود که از ۸ ضلع تشکیل شده و سقف آن با کاشی‌های گل و بته مزین گردیده و عبارت لا اله الا الله به زیبایی و به خط کوفی حک شده است.
طاق مروارید
طاق مروارید در بخش شمالی مسجد وکیل واقع شده است که دو گلدسته کاشی‌کاری شده و دارای ۲۰ متر ارتفاع و ۱۲ متر عرض است. سه عدد طاق‌نمای کوچک و یک شاه تویزه در چهار قسمت این طاق قرار دارد. یکی از طاق‌نماها در ورودی حیاط مسجد و سه طاق دیگر جلو رواق که دارای ۵ متر عرض است، مشاهده می‌شود. نمای داخلی طاق مروارید مسجد وکیل شیراز بسیار زیبا و به صورت طرح‌های هندی و گیاهی تزئین شده و کاشی‌کاری سقف و جرزهای آن نیز هفت رفت و دیدنی خواهد بود.
در قسمت ازاره داخل طاق مروارید از سنگ مرمر و در سمت چپ و راست نیز از نقوش سنگ گندمک استفاده شده است. یک کتیبه که روی آن را با آیاتی از قرآن و به خط ثلث حک کرده‌اند در بخشی از طاق مروارید قرار دارد و روی آن تاریخ ۱۲۴۳ حکاکی شده است.
شبستان جنوبی
در مسجد وکیل دو شبستان و ایوان قرار دارد که در بخش جنوبی حیاط این مسجد یک طاق به صورت قرینه با طاق مروارید قرار گرفته که شامل چهار طاق‌نما است. در ورودی شبستان جنوبی ابعادی برابر با ۳۶×۷۵ دارد و گفته شده مساحت آن حدود پنج هزار متر مربع خواهد بود. ستون‌های مسجد وکیل شیراز در این شبستان شامل ۴۸ عدد هستند که همگی سنگی و دارای هماهنگی خاص و به صورت مارپیچ طراحی شده‌اند. حفظ و نگهداری سقف شبستان بزرگ مسجد بر عهده این ستون‌ها خواهد بود که حجاری روی آن‌ها شکوه و جلال خاص و بی‌نظیری به آن‌ها بخشیده است.
کف شبستان یکی دیگر از قسمت‌های جالب و دیدنی این مجموعه به شمار می‌رود که با تخته سنگ صاف پوشیده شده و ازاره‌های آن حدود ۱.۵ متر از سطح زمین ارتفاع دارند و با سنگ گندمک آراسته و مزین گردیده است. منبری که از ۱۴ پله از جنس سنگ مرمر تشکیل شده یکی دیگر از بخش‌های جالب این شبستان محسوب می‌شود و زیبایی این شبستان را دو چندان می‌کند.
طاق نماهای غربی و شرقی
در قسمت دیگری از حیاط مسجد وکیل یعنی بخش غربی آن طاق‌نماهایی است که با کاشی‌های رنگی ساخته شده و در قسمت جلو طاق‌نماها می‌توانید نام‌های جلاله الله را مشاهده کنید. این طاق‌نماها شامل ۱۱ عدد می‌شوند که در جلو ششمین طاق با خط نسخ بخشی از آیات قرآن حک شده است. در بخش شرقی نیز همان تعداد طاق به صورت قرینه با بخش غربی وجود دارد. سبک معماری مسجد وکیل شیراز و نقش و نگار شگفت‌انگیز آن همواره هنر ایرانی را به رخ می‌کشد و همین امر حیرت گردشگران خارجی را برانگیخته است.
ساعات بازدید از مسجد وکیل شیراز
برای بازدید از مجموعه زیبای مسجد وکیل در شهر شیراز می‌توانید از روزهای شنبه تا چهارشنبه به این مکان بروید. ساعت بازدید از مسجد وکیل شیراز از ۸ صبح الی ۸:۳۰ دقیقه شب خواهد بود. لازم به ذکر است این مسجد در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی، رحلت پیامبر، شهادت امام علی (ع)، شهادت امام جعفر صادق (ع) و رحلت امام خمینی (ره) تعطیل خواهد بود. هزینه بازدید از این مجموعه نیز برای گردشگران داخلی ۱۰ هزار تومان و برای گردشگران خارجی ۲۰ هزار تومان است.
ناگفته نماند که مدت زمانی که می‌توانید برای بازدید از مسجد وسیع وکیل صرف کنید حدود ۱ تا ۲ ساعت است.
سخن پایانی
همان‌طور که اشاره شد مسجدهای مختلفی از جمله مسجد بغدادی شیراز وجود دارد که از جاذبه‌های دیدنی و معماری اصیلی برخوردار هستند. مسجد وکیل نیز در این میان یکی از مهم‌ترین و جالب‌ترین جاذبه‌های تاریخی محسوب می‌شود که مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفته است. پیشنهاد می‌کنیم در صورت سفر به شهر دیدنی شیراز بازدید از این مسجد قدیمی فوق‌العاده را از دست ندهید.