اگر به حوزه پزشکی علاقه‌مند هستید و قصد دارید با تاریخچه پزشکی ایران، آشنا شوید، موزه ملی پزشکی ایران را به شما پیشنهاد می‌کنیم. ما در این مقاله به بررسی و معرفی کامل این موزه می پردازیم.
موزه ملی پزشکی کجاست؟
یکی از موزه‌های تهران که قدمت آن به زمان قاجار برمی‌گردد، موزه ملی پزشکی است. این مکان از موزه‌های تخصصی کشور محسوب می‌شود که در پایتخت واقع شده و گنجینه‌ای ارزشمند است.
در این مجموعه وسایل و ابزار پزشکی از گذشته‌های دور تا دوران معاصر جمع‌آوری شده و در معرض بازدید عموم قرار گرفته‌اند.
این مکان یکی از جا‌های دیدنی تهران است که در سال ۱۳۸۰ و با همکاری دانشگاه علوم پزشکی تهران و سازمان میراث فرهنگی افتتاح شد.
این موزه با اهداف زیر تاسیس شد:
- برگزاری بزرگداشت مفاخر تاریخ علوم پزشکی
- تدوین تاریخ جامع علوم پزشکی
- شناسایی منابع مکتوب
- ایجاد ارتباط و همکاری با مراکز تحقیقاتی علوم پزشکی در ایران و خارج کشور
- شناسایی مؤسسات و افراد پژوهشگر
- ارائه اسناد و نسخ خطی مربوط به تاریخ علوم پزشکی
وسعت بنای این مکان ۹۰۰۰ متر مربع بوده که در منطقه امیرآباد تهران واقع شده است. در زمان ناصرالدین شاه قاجار امیرکبیر دستور ساخت این بنا را داد. در این موزه آثار و اشیایی که مربوط به دوره‌های قبل از تاریخ بوده و ادوات و ابزار پزشکی مربوط به دوران معاصر به چشم می‌خورد.
این مجموعه همانند موزه پست تهران یکی از مقاصد گردشگری تهران است که عموم مردم می‌توانند از آنجا دیدن کنند.
بخش‌های موزه ملی تاریخ علوم پزشکی تهران
موزه ملی پزشکی در تهران از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که هر بخش به موضوعی اختصاص داده شده است. دیدن هر بخش موزه جذابیت خاص خود را دارد.
در ادامه بخش‌های اصلی آن را بررسی می‌کنیم:
بخش دیرین انسان‌شناسی
در این قسمت از موزه، چگونگی تکامل انسان در جهان و روند دگرگونی ابزار‌های سنگی را می‌توانید مشاهده کنید. طی کاوش‌های باستان‌شناسی از سراسر کشور تعدادی جمجمه و اسکلت به دست آمده است که آن‌ها نیز در این بخش نگهداری می‌شوند.
یکی از جمجمه‌های این بخش متعلق به یک دختر ۱۳ ساله است که حدود ۴۹۰۰ سال قدمت دارد؛ همچنین یک جسد در این قسمت به چشم می‌خورد که متعلق به زنی حدود ۶۰ تا ۷۰ ساله است که در شرایط طبیعی مومیایی شده و بیشتر جسد باقی مانده است. قدمت این جسد حدود ۹۰۰ سال است و آن را از یک گورستان در یزد به دست آورده‌اند.
بخش اسناد و نسخ خطی
وقتی به این بخش موزه بروید، مجموعه‌ای از نسخ خطی طبی کهن و اعلامیه‌ها و اسناد مربوط به دوران قاجار را خواهید دید.
دکتر احمد نخستین فارغ التحصیل دارالفنون بود که طب جدید دارالفنون و طبی سنتی را به هم پیوند زد و در کار خود موفقیت بسیاری به دست آورد. در این بخش تصاویر، نسخه‌ها و اسنادی از دکتر احمدیه وجود دارد.
کتاب طب المنصوری زکریای رازی یکی از کتب نگهداری شده در این بخش است که در دنیا نسخه‌های زیادی از آن وجود دارد. قدیمی‌ترین نسخه این کتاب که شناسایی شده و قدمت آن مربوط به ۱۰۰۰ سال پیش است در این مجموعه نگهداری می‌شود.
بخش مردم‌شناسی پزشکی
تعداد زیادی از ابزار‌های طب سنتی ایران در این قسمت وجود دارند. طب سنتی دو مرحله دارد:
- مرحله اول شامل کار‌هایی چون زالو اندازی، حجامت و استفاده از گیاهان دارویی است که در طب سنتی انجام می‌شود.
- مرحله دوم آن مربوط به باور‌ها و اعتقادات مردم ایران است.
به طور مثال می‌توان گفت مردم بر این باورند که برای پیشگیری از ورود بیماری و یا انرژی‌های بد به بدن مراسم درمانی، دعا کردن و… مفید است.
بخش دامپزشکی
در این قسمت وسایل و ابزار دامپزشکی که از رده علمی خارج شده‌اند، را می‌توانید مشاهده کنید. اسناد دامپزشکی مختلفی در این بخش نگهداری می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها تصویری از آناتومی بدن اسب است که قدمت آن به ۵۰۰ سال می‌رسد. در ۵۰۰ سال پیش دستگاه عکسبرداری و پیشرفته تشریح وجود نداشت و دانشمندان هر تصویری که از بدن حیوانات داشتند، را نقاشی می‌کردند.
بخش چشم پزشکی
از دیگر بخش‌های موزه ملی پزشکی تهران بخش چشم پزشکی است که در آنجا وسایل و ابزار چشم پزشکی که متعلق به پروفسور شمس است به چشم می‌خورد.
پروفسور شمس پر علم چشم پزشکی نوین ایران است و اولین عمل جراحی روی قرنیه چشم را انجام داد که خیلی موفقیت‌آمیز بود. ایشان اولین عینک در ایران ساخت و کمک بزرگی به این حوزه کرد.
لباس فارغ التحصیلی، میز کار، مدال‌ها، مقاله‌ها، نشان‌ها و تصویر نقاشی شده ایشان در این قسمت به نمایش درآمده است.
بخش دندانپزشکی
در این قسمت با تلاش دکتر مرتضی مصفا استاد دندانپزشکی آثاری که مربوط به قرن معاصر است، گردآوری شده است. این آثار که طی صد سال اخیر با ورود استادان طب مدرن دندانپزشکی به ایران وارد کشور شده‌اند، شامل ابزار‌ها و وسایل دندانپزشکی است.
داروخانه نظامی
در این بخش موزه مدارک، اسناد و اشیایی که از داروخانه نظامی به جا مانده به نمایش درآمده است. این وسیله وضعیت داروخانه‌های قدیم در ایران، چگونگی اداره کردن آن‌ها، نگهداری از دارو‌ها و روند ساخت دارو در گذشته را نشان می‌دهد.
در سال‌های ۱۸۵۰ الی ۱۸۶۰ اولین داروخانه نوین توسط وزارت جنگ کشور از اتریش خریداری شد. حدود ۲۰ الی ۳۰ سال بعد این داروخانه به دکتر عبدالحسین نظامی که داروساز و دانش آموخته فرانسه بود داده شد و پس از آن به داروخانه نظامی شهرت یافت.
تمامی احتیاجات دارویی ارتش توسط این داروخانه تأمین می‌شد و تمامی وسایل مورد نیاز آن از خارج از کشور وارد می‌شد.
ساعت بازدید موزه ملی پزشکی تهران
موزه ملی پزشکی از جا‌های دیدنی است که برای بازدید از آنجا باید بلیط تهیه کنید. این مجموعه از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۸ صبح الی ۱۵ عصر فعالیت دارد و می‌توانید از آنجا بازدید کنید.
البته در روز‌های تعطیل این مجموعه بسته است و امکان بازدید وجود ندارد.
هزینه بلیط آن برای اتباع خارجی بیشتر از افراد دیگر است. در نظر داشته باشید که حدوداً دو الی سه ساعت برای بازدید از این مجموعه زمان نیاز است.
آدرس موزه ملی پزشکی
برای رفتن به این موزه پزشکی می‌توانید از وسایل نقلیه مختلفی استفاده کنید. مترو تربیت مدرس نزدیکترین ایستگاه مترو به این مکان است. ایستگاه اتوبوس شانزدهم نیز برای رفتن به این مکان بوده و در صورت تمایل می‌توانید از آن استفاده کنید. برخی افراد نیز از خودروی شخصی استفاده می‌کنند.
آدرس: تهران، خیابان کارگر شمالی، خیابان شانزدهم (فرشی مقدم)، ورودی درب شماره ۲، پردیس شمالی دانشگاه تهران
شماره تماس: ۰۲۱۸۸۶۳۲۸۵۷
سخن پایانی
طبق مطالبی که در بالا ذکر شد با موزه ملی پزشکی تهران آشنا شدید. این مکان در یک بنای قدیمی برپا بوده و مربوط دوران قاجار است که لوازم و ادوات پزشکی از گذشته‌های دور تا دوران معاصر را در خود جای داده است.
این مجموعه یکی از دیدنی‌های تهران است که می‌توان ساعاتی از روز را در آنجا سپری کرد. این مکان بخش‌های مختلفی دارد که در هر کدام چیزی به نمایش گذاشته شده است. بازدید از این موزه برای عموم آزاد بوده و باید قبل از آن بلیط تهیه کنید.