به جرات می‌توان گفت شیراز را باید در فهرست زیباترین شهرهای ایران قرار داد. خانه‌های تاریخی شیراز از جمله مهم‌ترین و جذاب‌ترین آثار این شهر به حساب می‌آیند که می‌توانند نظر هر گردشگری را به خود جلب کنند. در این شیراز گردی سعی داریم شما را با حمام وکیل که از جاهای دیدنی شیراز به شمار می‌آید و به صورت متداول گردشگرانی که به این شهر وارد می‌شوند و به بازدید این حمام می‌روند آشنا کنیم تا پایان این مطلب همراه ما باشید تا اطلاعات بیشتری را در ارتباط با هم به وکیل به شما ارائه کنیم.
معرفی حمام وکیل
شاید برای برخی رفتن به کاخ هدیش در شهر شیراز جذابیت‌های خاصی داشته باشد و برای برخی هم که به نجوم و اخترشناسی علاقه دارند رصدخانه شیراز مورد توجه قرار بگیرد. اما برخی از افراد همیشه به دنبال این هستند که مکان‌های تاریخی که در زمان پادشاهان بزرگی ساخته شده است را مشاهده کنند و به بازدید آن‌ها بپردازند.
قدمت حمام وکیل شیراز به عصر زندیه برمی‌گردد. حمام وکیل با شماره ثبت ۹۱۷ در فهرست آثار ملی ایران جای گرفته و یکی از نمونه‌های بی‌بدیل نگارگری و آهک بری را می‌توانید در حمام وکیل شاهد باشید. البته این روزها اگر سری به حمام وکیل بزنید متوجه می‌شوید که به یک موزه مردم شناسی تبدیل شده که در آن آداب و رسوم و فرهنگ کهن مردمان این مرز و بوم به چشم می‌خورد. در سال ۱۱۸۷ قمری با دستوری که به وسیله کریم خان زند صادر شد حمام وکیل را ساختند. پس از ساخت این حمام نگاره‌های بسیار جذابی به آن اضافه شده که بیش از پیش به چشم می‌آمد. البته هر چه گذشت و هر پادشاهی که پس از آن روی کار آمد تغییرات خاصی را در این حمام پیاده کرد. معماران دوره قاجار با بهره گیری از ساروج قسمت‌هایی از حمام را پوشش داده و دوباره آن را تزیین کردند.
از حمام وکیل، تا دوره پهلوی دوم به صورت متداول استفاده می‌شد و حمام علاوه بر این که از حمام نمره خصوصی آن بهره می‌برد رختکن یا سربینه آن هم به یک زورخانه زیبا تبدیل شد. در این دوره شکاف‌هایی در سقف و دیوار حمام مشاهده و از این رو حمام تعطیل شد. خوشبختانه در سال ۱۳۵۱ اداره باستان شناسی شروع به مرمت‌هایی در حمام کرد؛ اما بعد از اینکه انقلاب اسلامی روی کار آمد کاربری حمام به صورت کامل عوض شد و از آن به عنوان رستوران و سفره خانه‌ای که پذیرای گردشگران و مسافران بود استفاده می‌شد. پس از مدتی باز هم به سبب آسیب‌هایی که به حمام وارد شد باز هم تغییر کاربری داد و قسمت‌های مختلف از این حمام با مجسمه‌هایی که نشان از مردمان آن دیار بود به موزه تبدیل شد.
ساخت حمام وکیل به دستور چه کسی بود؟
اگر بخواهیم در باره این که چه کسی حمام وکیل را ساخت صحبت کنیم لازم است بدانید همانطور که پیش‌تر هم به این پرسش نگاهی داشتیم این حمام با دستور کریم خان زند ساخته شد. کریم خان پس از اینکه به قدرت رسید شهر زیبای شیراز را پایتخت خود انتخاب کرد و اماکن متنوع زیادی همچون حمام، مسجد، آب انبار، دیوانخانه، ضرابخانه، کاروانسرا را در این شهر ساخت. از جمله آثار مهم و زیبایی که از وی به جای مانده است می‌توانیم به حمام وکیل اشاره داشته باشیم که در قسمت غربی مسجد وکیل ساخته شده است. این حمام با توجه به نقش و نگار بسیار جذابی که دارد توانسته در بین آثار شهر شیراز به خوبی بدرخشد.
زیربنای حمام ۸۶۶۰ بوده و کل مساحت آن ۱۱ هزار متر مربع است. با توجه به این متراژ و مساحت می‌توانیم بگوییم حمام وکیل از بزرگترین حمام‌های ایران به شمار می‌آید. شکل این سازه به صورت مستطیل بوده و علاوه بر این که خود کریم خان دستور ساخت آن را داد به صورت مستقیم روی روند کار نظارت‌هایی را اجرا می‌کرد. بدین وسیله شما می‌توانید شاهد طرح‌های متفاوتی در این فضا باشید.
بخش‌های مختلف حمام وکیل
معماری حمام وکیل بسیار هوشمندانه انجام شده و برای اینکه آسیب زیادی به این فضا وارد نشود از مصالح مرغوبی همچون آهک برای ساخت دیوارها و سقف استفاده شده است. آهک نسبت به رطوبت از مقاومت بیشتری برخوردار است. اما اگر بخواهیم در ارتباط با بخش‌های مختلف این سازه تاریخی صحبت کنیم باید آن را به قسمت‌های متفاوتی تقسیم کنیم. در ادامه شما را بیشتر با بخش‌های وسیعی که در این حمام وجود دارند، آشنا خواهیم کرد.
ورودی و هشتی
برای اینکه مردم از سرماخوردگی دور بمانند و در معرض هوای سرد نباشند یک ورودی کوچک که دارای شیب ملایم است برای این حمام در نظر گرفتند. بدین‌ترتیب تبادل هوای خارج از حمام و درمان و حمام به کمترین حد ممکن می‌رسد. هشتی را بعد از ورودی قرار دادند و میان کوچه و فضای داخلی این سازه یک فاصله ایجاد کرده و به عبارتی می‌توانیم بگوییم به عنوان یک رابطه بیرونی و درونی ساختمان قرار گرفته است.
سربینه
زمانی که وارد حمام وکیل می‌شوید هشت ضلعی منتظم را خواهید دید که همان رفت کند یا سربی نام دارد این بخش نسبت به سطح زمین در پایین‌ترین قسمت طراحی شده است. تزییناتی که در این بخش می‌توانید ببینید هشت ستون سنگی هستند که به زیباترین شکل ممکن حجاری شده‌اند. جنس ستون‌ها سنگ گندمک گوگرد دار بوده و با مقرنس‌هایی که بسیار کم عمق و برجسته هستند، تزیین شده‌اند. اگر با دقت به این قسمت نگاه کنید تزیینات ظریفی را مشاهده می‌کنید که روی دیوارها و اتاق‌ها به زیباترین شکل ممکن خودنمایی می‌کنند و البته قدمت آن‌ها به عصر زندیه برمی‌گردد.
دوره‌ای که متعلق به زمان قاجار بود نقوش دیگری هم به این تزیینات اضافه شد و در زمانی که انقلاب اسلامی توانستند تزیینات ابتدایی که زیر نقوش جدیدتر است را بیرون آورند. در قسمت سربینه شاهد یک حوض هشت ضلعی جذاب هستید که تزیینات این قسمت را به شکل عجیبی جذاب کرده است. سکوهایی که در دوره سربینه قرار گرفتند مختص به قشرهای خاصی هستند مثلاً برای علما و تجار، برای افراد حکومتی و بخش‌های دیگر هم به قشرهای متعددی که در جوامع آن روز زندگی می‌کردند، تعلق داشت.
میان در
بعد از سربینه می‌توانید میان‌در مشاهده کنید که انتهای آن به گرمخانه ختم می‌شود میان در هم دارای تزییناتی در دیوارها و تاق‌ها و سقف‌ها است که همه آن‌ها بسیار زیبا بوده و طرح‌های خاص خود را دارند. این بخش هم مانند هشتی بوده و موجب شده تا حرارت میان گرمخانه و سربینه به حداقل ممکن برسد.
گرمخانه
گرمخانه یا همان فضای مختص شستشو مربع شکل بوده و آن هم سنگفرش شده است در این قسمت ۲ شاه نشین وجود دارد که شاه نشین بخش راست در زمان پهلوی تحت عنوان حمام نمره مورد استفاده قرار می‌گرفت. در گرمخانه چهار ستون سنگی، بخش میانی را فرا گرفته و نگاه‌ها را به سوی خود می‌کشاند. گرمخانه به وسیله مسیر‌های باریکی که زیر کف آن گرم می‌شد هوای گرم را به داخل حمام جریان می‌داد. در قسمت شمالی گرمخانه خزینه وجود دارد که مختص به آب گرم، آب سرد و آب ولرم است.
ساعات بازدید از حمام وکیل
برای بازدید از حمام وکیل می‌توانید از ساعت ۸:۳۰ تا 20:30 دقیقه شب اقدام کنید. البته در ایام شهادت همچون روزهای تاسوعا و عاشورا، شهادت امام جعفر صادق، رحلت پیامبر و شهادت امام علی این حمام تعطیل است.
حمام وکیل کجاست؟
حمام وکیل در خیابان طالقانی شیراز و در قسمت غربی مسجد و بازار وکیل قرار گرفته است. رفتن به این حمام اصلا کار سختی نیست؛ زیرا همه حمام وکیل را در شهر شیراز می‌شناسند و می‌توانند شما را به سمت و سوی این اثر زیبا هدایت کنند.
جمع بندی
حمام وکیل از جمله این مکان‌های تاریخی است که با زیبایی‌های خاصی که دارد نظر بسیاری از افراد را به سوی خود جلب کرده است. در این مطلب از الماس تریپ سعی داشتیم شما را بیشتر با حمام وکیل آشنا کنیم. اگر شما هم تاکنون تجربه رفتن به حمام وکیل را دارید نظرات خود را در ارتباط با آن با ما به اشتراک بگذارید.