گنبد سبز مشهد

شهر مشهد یکی از پرگردشگرترین شهرهای ایران است. این شهر زیبا و توریستی، علاوه بر حرم امام رضا علیه‌السلام، که مقصد اصلی گردشگران برای سفر به این شهر است، دارای جاذبه‌های تاریخی و گردشگری بسیاری نیز هست که می‌تواند سفر شما را تکمیل کند. یکی از این مکان‌­های تاریخی که جزو جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم بوده، آرامگاه شیخ مومن استرآبادی معروف به گنبد سبز است. این آرامگاه با گنبد سبز خود مانند نگینی زیبا روی انگشتر شهر مشهد است.

 

گنبد سبز در مشهد مقبره کیست؟

گنبد سبز در واقع یک آرامگاه است که به دلیل رنگ سبز گنبد آن به این نام معروف شده است. اولین سوالی که پیش می‌آید این است که گنبد سبز مشهد قبر کیست؟ گنبد سبز مشهد مقبره شیخ محمد مومن عارف استرآبادی، از عرفای شیعه مذهبی، است. این عالم بزرگ، از عالمان دوره صفوی بوده و در قرن نهم زندگی می‌کرده. این عالم بزرگ از علمای بزرگ شیعه هم‌عصر شیخ حر عاملی است. شیخ عارف استرآبادی بزرگ 36 سال از عمر خود را به تطبیق و بررسی روایات کتب اربعه شیعه گذراند و در سال 904 هجری قمری وفات یافت.

محمد مومن استرآبادی، تعلیم فرزندان شاه عباس صفوی را به عهده داشت و در زمان شاه محمد خدا بنده از ایران رفت. از جمله مهم‌ترین اقدامات او می‌توان به ایجاد بناهایی مانند کاروانسراها‌، عاشور خانه، مسجد و… در حیدر آباد اشاره کرد. شرح زندگی این عالم شیعه در کتابی به نام گنبد سبز مشهد آورده شده است.

گنبد سبز مشهد کجاست؟

گنبد سبز مشهد آدرس نزدیک به حرم امام رضا علیه‌السلام و در خیابان معروف آخوند خراسانی قرار گرفته که به نام میدان گنبد سبز مشهد نیز شناخته می‌شود. بناهای تاریخی مشهد معمولا خارج از شهر واقع شده‌اند و به همین دلیل اغلب دسترسی به آن‌ها مشکل است؛ اما از آنجایی که این مکان در مرکز شهر واقع شده است، دسترسی به آن آسان است و مسافران می‌توانند تنها با چند دقیقه پیاده‌روی از آن دیدن کنند.

در گذشته‌های دور این آرامگاه، که اکنون کوچک به نظر می‌رسد، در میان یک باغ بزرگ قرار داشت. این باغ در گذشته محلی برای رفت و آمد دراویش بود و در روایات تاریخی بیان شده که ارگ قدیم مشهد در سمت غربی این باغ و گورستان بزرگ میرهوا در سمت شرقی آن قرار داشته است.

می‌توانید برای رسیدن به گنبد سبز مشهد نقشه مشهد را تهیه کنید و به راحتی خود را به این آرامگاه معنوی و زیبا برسانید. برای اقامت مسافران و گردشگرانی که به این آرامگاه سفر می‌کنند، هتل‌های زیادی در اطراف این بنا ساخته شده است. هتل گنبد سبز مشهد را می‌توانید به صورتی اینترنتی یا حضوری رزرو کنید.

 

معماری گنبد سبز مشهد

گنبد سبز مشهد را می‌توان همچون مسجد هفتاد و دو تن مشهد به یک زیارتگاه کوچک دارای المان‌های معماری ایرانی- اسلامی تشبیه کرد. این بنای هشت ضلعی که در دوران صفویه ساخته­ شده، از یک گنبد فیروزه‌ای برخوردار بوده که از چهار طرف میدان قابل مشاهده است. این بنای هشت ‌ضلعی دارای چهار ایوان بوده و در آن رنگ‌های سبز و آبی را می‌توان به فراوانی مشاهده کرد. این رنگ‌ها نشانه معنویت و آرامشی است که در این آرامگاه وجود دارد. کاشی‌های با طرح‌ها و رنگ‌های ایرانی که در داخل بقعه این گنبد قرار گرفته است، زیبایی خاصی به آرامگاه بخشیده­‌اند.

کتیبه قدیمی که در این آرامگاه واقع شده و دارای صلوات کبیره و حدیثی از پیامبر اکرم است، در سال 1058 هجری قمری، به دستخط حسین بن‌ محمد المشهدی نگاشته شده و به این طریق این آرامگاه را به مکانی زیباتر تبدیل کرده است. این بنا در سال 1351 مورد بازسازی قرار گرفت. گنبد سبز مشهد دارای 4 شاه نشین است که هر کدام از شاه نشین‌ها به درگاهی ختم می‌شوند.

خطر تخریب گنبد سبز مشهد

شیخ محمد مومن استرآبادی، عالمی محترم و مردمی بود که مردم مشهد بسیار به او احترام می‌گذاشتند و پس از درگذشت وی، مزار او را مکانی متبرک می‌دانستند. پس از ساخته شدن گنبد سبز در زمان شاه عباس اول، درویشان و صوفیان بسیاری به این مکان رفت و آمد می‌کردند و این مکان محلی متبرک و محترم به شمار می‌رفت. در دوران حکومت پهلوی اول و در پی مدرنیته شدن شهرها، بناهای تاریخی از جمله گنبد سبز در خطر تخریب قرار داشتند.

استاندار مشهد در پی ساخت خیابانی که گنبد سبز در مسیر آن قرار داشت، تصمیم به تخریب این مکان گرفت اما با اعتراض و پافشاری علما و مردم مواجه شد. در پی این پافشاری‌ها این تصمیم لغو شد و در سال 1356 به ثبت ملی رسید.

 

چرا نام گنبد سبز را بر این بنا گذاشته‌اند؟

از آنجایی که رنگ سبز این آرامگاه را از فاصله زیادی می‌توان مشاهده کرد، نام گنبد سبز را بر این آرامگاه گذاشته‌اند. این بنا در سال 1036 هجری قمری و در زمان شاه عباس دوم صفوی ساخته شده است و به دلیل داشتن کاشی‌هاس سبز و فیروزه‌ای متمایل به زرد، در میان مردم به نام گنبد سبز شهرت یافت. فضای معنوی و سرشار از آرامش بنا باعث شده است تا گنبد سبز مشهد به یکی از مکان‌های دیدنی و تاریخی مشهد تبدیل شود.

مسیرهای دسترسی به گنبد سبز مشهد

اگر قصد دارید با ماشین شخصی به گنبد سبز مشهد مراجعه کنید، می‌توانید به آدرس آن که واقع در خیابان آخوند خراسانی است مراجعه کنید؛ اما اگر می‌خواهید با وسایل نقلیه عمومی به آنجا بروید می‌توانید از مترو یا خطوط اتوبوسرانی استفاده کنید. اگر بخواهید با مترو به گنبد سبز مشهد بروید باید در ایستگاه چهارراه لشکر پیاده شوید و بعد از حدود 15 دقیقه پیاده‌روی به آنجا می‌رسید. توجه داشته باشید ایستگاه چهارراه لشکر، یکی از ایستگاه‌های خط 1 مترو است و اگر در خط 2 مترو هستید باید در ایستگاه شریعتی از خط 2 مترو به خط 1 بروید. اگر می‌خواهید با اتوبوس به گنبد سبز مشهد می‌روید می‌توانید از خط‌های 83 و 84 استفاده کنید.فاصله ایستگاه اتوبوس تا گنبد سبز حدودا به اندازه5 دقیقه پیاده روی است.

علاوه بر این برای اطلاع از مسیر حرم امام رضا به گنبد سبز می‌توانید از طریق اپلیکیشن‌های راهنمای مشهد استفاده کنید تا با انتخاب بهترین مسیر در کوتاه‌ترین زمان به مقصد مورد نظر برسید.

سخن پایانی

گنبد سبز مشهد، مکانی معنوی، تاریخی و گردشگری است که علاوه بر زیبایی‌های آن می‌توان به آرامشی که فضای آن را فراگرفته است نیز اشاره کرد. مشهد شهری تاریخی است که با مکان‌های تاریخی بسیاری که دارد می‌تواند به خوبی گذشته کشور را برای گردشگران بازگو کند. تنها کافی است از آثار باستانی آن دیدن کنید.

سوالات متداول

• گنبد سبز مقبره چه کسی است؟

گنبد سبز مشهد مقبره شیخ محمد مومن عارف استرآبادی، از عرفای شیعه مذهبی، است. این عالم بزرگ، از عالمان دوره صفوی بوده و در قرن نهم زندگی کرده است.

• شیخ محمد مومن عارف استرآبادی کیست؟

این عالم بزرگ از علمای بزرگ شیعه هم‌عصر شیخ حر عاملی است. شیخ عارف استرآبادی بزرگ 36 سال از عمر خود را به تطبیق و بررسی روایات کتب اربعه شیعه گذراند و در سال 904 هجری قمری فوت کردند.

• گنبد سبز مشهد کجاست؟

آدرس: خراسان رضوی، مشهد، صدمتری جنوب غربی حرم مطهر، خیابان آخوند خراسانی، واقع در میدان آخوند خراسانی

• دلیل نام گذاری گنبد سبز مشهد چیست؟

از آنجایی که رنگ سبز این آرامگاه را از فاصله زیادی می‌توان مشاهده کرد، نام گنبد سبز را بر این آرامگاه گذاشته‌اند.

• معماری این بنا به چه شکل است؟

این بنای هشت ‌ضلعی دارای چهار ایوان بوده و در آن رنگ‌های سبز و آبی را می‌توان به فراوانی مشاهده کرد. این رنگ‌ها نشانه معنویت و آرامشی است که در این آرامگاه وجود دارد. کاشی‌های با طرح‌ها و رنگ‌های ایرانی که در داخل بقعه این گنبد قرار گرفته است، زیبایی خاصی به آرامگاه بخشیده­‌اند.

• تاریخچه گنبد سبز مشهد چگونه بوده است؟

در گذشته‌های دور این آرامگاه، که اکنون کوچک به نظر می‌رسد، در میان یک باغ بزرگ قرار داشت. این باغ در گذشته محلی برای رفت و آمد دراویش بود و در روایات تاریخی بیان شده که ارگ قدیم مشهد در سمت غربی این باغ و گورستان بزرگ میرهوا در سمت شرقی آن قرار داشته است.