کاخ خورشید کلات نادر یکی از جاهای دیدنی و تاریخی مشهد است. البته جاهای دیدنی و طبیعی مشهد به همین یک مورد محدود نمی‌شود و با سفر به مشهد مقدس می‌توانید علاوه بر حرم امام رضا (ع) از باغ ملی مشهد، چالیدره، کاخ خورشید کلات نادر و جنگل جیغ نیز دیدن کنید. با این حال بسیاری از افراد کاخ خورشید را برای گردش در مشهد انتخاب می‌کنند. اگر به بازدید از مکان‌های تاریخی علاقمند هستید این کاخ گزینه مناسبی برای شما خواهد بود. در ادامه هر آنچه برای سفر به این نقطه از شهر مشهد نیاز است را شرح خواهیم داد.
تاریخچه کاخ خورشید کلات نادر
کاخ خورشید کلات نادر در مشهد واقع شده و با کوه‌های هزار مسجد احاطه گردیده است. ساخت قصر خورشید سال 1151 هجری قمری آغاز شد و تا آخرین سال‌های حیات نادرشاه ادامه داشته اما با مرگ او، عملیات ساخت کاخ نیمه تمام رها شد. این عمارت از معدود بناهای باقی مانده از دوره افشاری است که گویا قرار بود آرامگاه نادرشاه افشار باشد. البته وجود کتیبه‌ای که دور تا دور گنبد کاخ قرار گرفته می‌تواند این ادعا را اثبات کند. با این حال برخی می‌گویند نادرشاه این کاخ را با هدف نگهداری غنائم جنگی و جواهرات ارزشمند سلطنتی مانند کوه نور و دریای نور ساخته است.
نام این کاخ نیز برگرفته از نام یکی از همسران نادرشاه است و تا قبل از مرگ نادرشاه به عنوان اقامتگاه پادشاه و خاندانش مورد استفاده قرار می‌گرفت. البته پادشاهان بعدی نیز در این قصر اقامت داشتند و به نوعی می‌توان گفت که کاخ خورشید سکونتگاه شاهان افشاری بوده است.
طراحی و ساختمان قصر خورشید کلات نادری
این بنا از آجر ساخته شده و نمای بیرونی آن با سنگ تراشیده شده است. شاید نمای ظاهری قصر خورشید کلات نادر به دلیل مصالح به کار رفته در آن و حجاری‌های میوه و پرندگان گرمسیری روی آن، به آثار هندی شباهت زیادی داشته باشد اما در طراحی داخلی آن، ردپای هویت ایرانی احساس می‌شود؛ همچنین برای آراستگی بیشتر دوازده اتاق این کاخ، نقاشی و گچ‌بری انجام دادند.
این قصر میان یک باغ بزرگ و در سه طبقه طراحی شده اما با خراب شدن طبقه سوم ارتفاع آن از 25 متر به 20 متر کاهش پیدا کرده است.
اولین چیزی که در طراحی نمای این عمارت جلب توجه می‌کند، استوانه‌ای با نیم ستون‌های سنگی است که بالای بنا قرار دارد. قصر خورشید از داخل طراحی هشت ضلعی دارد و سقف آن گنبدی شکل است؛ همچنین اطراف قصر خورشید ایوان‌هایی با پوشش رسمی‌بندی طراحی شدند که ایوان شرقی همان ورودی اصلی کاخ است.
از طرفی دور تا دور قصر حوضچه‌هایی با 156 فواره آب وجود دارد که به فضای بیرونی عمارت زیبایی بخشیده است و آبیاری باغ را نیز بر عهده دارند. در واقع سیستم آبرسانی قصر خورشید کلات نادری با در نظر گرفتن امکانات و دانش آن زمان، بیش از هر چیز دیگری توجه بازدیدکنندگان را جلب می‌کند. آنچه به وضوح قابل درک خواهد بود این است که نادرشاه برای استفاده از آب شیرین قره سو در شش کیلومتری کاخ، قطعا توان و دانش مهندسان زبده‌ای را به‌کار گرفته است.
برای ایجاد این سیستم آبرسانی ابتدا مسیر انتقال آب مشخص شده و بعد از آن مهندسان برای تنظیم فشار آب در آب نماهای اطراف عمارت، کانالی را با شیب مناسب در مسیر انتقال آب حفر کردند. در نهایت لوله‌گذاری با تنبوشه‌های سفالی انجام شده و روی آن‌ها را با خاک نرم پوشاندند.
آدرس کاخ خورشید کلات نادری
کاخ خورشید در فاصله 45 کیلومتری شمال شرق مشهد واقع شده و برای بازدید از این مکان تاریخی باید به مشهد بروید. البته از آنجایی که زیبایی غیر قابل وصف این بنا در تصویر و عکس کاخ خورشید کلات نادر چندان ملموس نیست پیشنهاد می‌کنیم ضمن زیارت بارگاه ملکوتی امام هشتم در مشهد مقدس حتما سری به این کاخ تاریخی بزنید و از زیبایی آن لذت ببرید. برای رفتن به قصر خورشید از مبدا مشهد، به میدان امام حسین بروید و وارد بلوار خواجه ربیع شوید. سپس به جاده مشهد-کلات بروید و 150 کیلومتر از جاده کلات را طی کنید. در دوراهی درگز و کلات نادر، وارد جاده کلات نادر شوید و به مسیر ادامه دهید تا به کاخ برسید.
لازم به ذکر است که با سفر به منطقه تفریحی کلات و بازدید از کاخ خورشید می‌توانید به سد زاوین کلات و آبشار ارتکند کلات نیز سری بزنید و از طبیعت چشم‌نواز آن دیدن کنید. در واقع منطقه کلات یکی از مشهورترین مناطق گردشگری و تفریحی استان خراسان رضوی محسوب می‌شود که زیبایی‌های بسیاری را در خود جای داده است. این منطقه به قدری خوش آب و هوا و دلباز است که تمام سختی سفر را جبران می‌کند؛ به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم با سفر به مشهد این منطقه گردشگری را از دست ندهید.
بهترین زمان برای بازدید از کاخ خورشید کلات نادر
برای بازدید از مکان‌های دیدنی حتما به فصل و زمان سفر خود نیز توجه داشته باشید. در واقع این موضوع برای بهره‌مندی از زیبایی‌های طبیعی محیط اهمیت دارد. از آنجایی که کاخ خورشید کلات نادر در یک باغ قرار گرفته و اطراف آن با درختان و و آب نما پوشیده شده، بهتر است فصل پاییز یا بهار را برای بازدید از این عمارت تاریخی انتخاب کنید. در این بازه زمانی هوا معتدل‌تر است و درختان و پوشش گیاهی در زیباترین حالت خود هستند. البته در فصل زمستان و تابستان نیز امکان بازدید از کاخ وجود دارد.
گردشگران عزیز می‌توانند از ساعت 8 صبح تا 18:30 عصر برای دیدن کاخ خورشید مراجعه کنند.
سخن پایانی
کاخ خورشید کلات نادر یکی از مکان‌های تاریخی و دیدنی استان خراسان رضوی است که در منطقه گردشگری کلات واقع شده است. ساخت این کاخ از سال 1151 هجری قمری در دوره حکومت نادرشاه آغاز و بعد از مرگ او نیمه کاره رها شد. نام قصر خورشید نیز برگرفته از اسم یکی از همسران نادرشاه است. این کاخ معماری هندی و ایرانی دارد و اطراف کاخ با حوضچه و فواره‌هایی احاطه شده است که آبیاری باغ را بر عهده دارند. قصر خورشید در جاده کلات نادر قرار دارد و برای بازدید آن می‌توانید از ساعت 8 تا 18:30 مراجعه کنید.
