مشهد دارای خانه‌ها و بناهای تاریخی زیادی است که یکی از این خانه‌های اسرار آمیز خانه توکلی مشهد است. این خانه امروزه به عنوان موزه مکتب خانه نیز شناخته می‌شود. این بنای تاریخی دارای زیبایی‌های بی‌نظیر و جالب است که توجه همگان را به خود جلب میکند. در این مطلب قصد داریم به معرفی این بنا که یکی از جاهای دیدنی نزدیک حرم است بپردازیم.
پیشینه و معماری خانه توکلی مشهد
خانه تاریخی توکلی مشهد در واقع به یکی از تجار بزرگ مشهد که از خاندان کشمشیان بود، تعلق داشته است. قدمت این خانه به دوران قاجار و سال ۱۲۲۱ بر‌می‌گردد. که در طول دوره‌های مختلف این بنا با توجه به تغییر آداب و رسوم مردم و … دچار تغییراتی شده است.
معماری خانه توکلی مشهد به طرز ماهرانه طراحی شده است که بعد از گذشت دو قرن ماهیت خود را به خوبی حفظ و در واقع این بنا تا به حال روی اسکلت چوبی استوار مانده است. این خانه شامل دو بخش تابستان نشین و زمستان نشین بود که قسمت تابستان نشین آن تخریب شد. بنابراین بعد از تخریب بخشی از آن میراث فرهنگی برای بازسازی و مرمت خانه توکلی مشهد اقدام کرد و ضمن حفظ این بنای بسیار زیبا آن را به شکل امروزی درآورد و به ثبت ملی رساند.
معماری و بنای این خانه بسیار حیرت‌آور و با سلیقه است و دارای ایوان‌ها و ستون‌های گچ‌بری شده است؛ همچنین کاشی‌کاری و تزئینات ظریف و زیبایی در ساخت آن به کار رفته است. وجود پله‌های متعدد با ظاهری گوناگون یکی از نمونه‌های بی‌نظیر معماری این خانه است. برخی خانه توکلی را با خانه توکلی زاده مشهد اشتباه می‌گیرند. در نظر داشته باشید که در نزدیک حرم مکان‌های دیدنی زیادی وجود دارد که ممکن از اکثر افراد از آن‌اطلاعاتی نداشته باشند؛ به طور مثال گند سبز، کلیسا مسروپ مقدس مشهد و غیره از جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم است.
در واقع خانه توکلی زاده یکی دیگر از آثار تاریخی در مشهد و مربوط به دوران پهلوی است و آدرس آن با آدرس خانه توکلی مشهد متفاوت است. خانه و بنای تاریخی توکلی زاده در فلکه سراب، خیابان سعدی قرار دارد.
آدرس و مسیرهای دسترسی به خانه توکلی مشهد
ممکن است برخی به جهت زیارت حرم امام رضا به مشهد بروند و کمتر کسی از سایر جاهای دیدنی و تاریخی این شهر اطلاع داشته باشد. بنابراین عده‌ای از مردم هنوز نمی‌دانند خانه توکلی مشهد کجاست؟ برای رسیدن به خانه توکلی مشهد مسیرهای مختلفی وجود دارد که با استفاده از وسایل نقلیه مختلف می‌توانید جهت بازدید از این خانه به آنجا بروید.
این خانه در نزدیکی حرم مطهر رضوی و خیابان نواب صفوی و در کوچه فرعی عسکریه این خیابان قرار دارد. در مجاورت این خانه یک خانه تاریخی دیگری نیز با نام خانه داروغه واقع شده است. همچنین این بنا در نزدیکی بازار مسگرها قرار دارد. برای رفتن و بازدید از خانه توکلی در مشهد می‌توانید از طریق خطوط اتوبوس و مترو در میدان آزادی که به میدان پارک ملت معروف است اقدام کنید.
اما اگر امکان رفتن به خانه توکلی از این مسیر میسر نشد، می‌توانید از طریق دو مسیر پیشنهادی که به آن اشاره خواهیم کرد به راحتی و کمترین هزینه به آن جا برسید.
- مسیر اول: برای رسیدن به خانه توکلی می‌توانید به ایستگاه اتوبوس در آزادی بروید و بعد از سوار شدن خط بی آر تی الهیه- پایانه مصلی و عبور از ۱۶ ایستگاه در ایستگاه حرم مطهر یا همان نواب پیاده شوید و به خانه توکلی برسید. طی این مسیر حدود ۴۰ دقیقه طول می‌کشد.
- مسیر دوم: مسیر دیگری برای رسیدن به این خانه این است که از ایستگاه آزادی سوار خط ۱ مترو شوید و بعد از عبور از ۸ ایستگاه در ایستگاه ۱۷ شهریور پیاده شده و بعد از خارج شدن از ایستگاه مترو در چهارراه فدائیان اسلام سوار خط ۸۴ اتوبوس شوید و بعد گذشت از ۴ ایستگاه در ابتدای خیابان چهنو پیاده شوید؛ در نهایت با پیمودن مسیر به صورت پیاده و حدود ۶۰۰ متر به خانه توکلی خواهید رسید.
در خانه توکلی مشهد چه چیزهایی برای بازدید وجود دارد؟
در خانه تاریخی توکلی علاوه بر ظاهر و معماری بی‌نظیر، آثار دیگری نیز وجود دارد که بیانگر سبک زندگی مردم در دوران قاجار است. هنگامی که وارد خانه توکلی می‌شوید با حیاط با صفا و دلنشین این خانه مواجه خواهید شد که دارای حوض، کتیبه‌ها، ایوان‌ها، باغچه و دیوارهایی با نقش و نگار رنگی و طراحی زیبا و دیدنی است.
سپس می‌توانید از طریق راه‌پله‌ها وارد ساختمان شوید. بخش ورودی این خانه شامل دو اتاق بابا ملا و ملا باجی است که در واقع در گذشته مکتب خانه بوده‌اند. مکتب خانه بابا ملا یا میرزا کلاس درس پسرها و مکتب خانه ملا‌باجی نیز محلی برای درس و یادگیری دختران بوده است.
بعد از گذشت سال‌ها و مرمت و بازسازی این خانه، این اتاق‌ها را با المان‌هایی که بیانگر و نشان دهنده کلاس درس بوده است دکوربندی کردهاند. این دکور به این صورت است که خانم ها و آقایان با لباس‌های محلی روی زمین نشسته و مشغول یادگیری و سواد آموزی هستند و در بخش دیگر نمادی از تنبیه کردن یا در واقع فلک کردن دانش‌آموزان به نمایش گذاشته شده است.
در حال حاضر بخشی از این خانه تاریخی را به موزه مکتب خانه مشهد تبدیل کردهاند که همه روزه میزبان عده زیادی از توریست‌ها و علاقه‌مندان به آثار و بناهای تاریخی است.
ساعات بازدید خانه توکلی مشهد
همان طور که می‌دانید مکان‌های دیدنی و تاریخی به دلیل بازدید فراوان باید ساعت مشخصی داشته باشند تا بازدید‌کنندگان بتوانند خود را در ساعات تعیین شده به آن مکان برسانند. معمولا زائران و توریست‌ها از مکان دقیق و ساعات بازدید آثار تاریخی و دیدنی بی اطلاع می‌باشند.
بنابراین برای اطلاع از ساعت بازدید خانه توکلی مشهد می‌توانید با شماره تلفن این مکان که در دسترس قرار داده‌اند تماس بگیرید. شماره تلفن خانه توکلی مشهد ۰۵۱۳۳۶۶۳۷۳۸ است که جهت هماهنگی و کسب اطلاعات لازم می‌توانید با این شماره تماس حاصل فرمایید. همچنین ساعت بازدید خانه توکلی مشهد از ۸ صبح تا ۹ شب از شنبه تا جمعه است.
سخن پایانی
همان طور که بیان شد خانه توکلی مشهد از نظر معماری و قدمت از جمله آثار با ارزش این شهر است. این مکان نیز مانند دیگر بناها و سازه‌های تاریخی بسیار مورد بازدید و توجه گردشگران و توریست‌ها است. خانه توکلی مشهد آدرس و نشانی دقیقی دارد که در این مطلب به آن پرداختیم؛ همچنین به دیگر ویژگی‌های این بنا اشاره کردیم. امیدواریم مورد پسند و توجه شما عزیزان قرار بگیرد.
