بدون تردید کشور ایران دارای استان‌هایی است که جاهای دیدنی بسیاری را در خود جای داده است. یکی از زیباترین استان‌های ایران، خراسان رضوی است. مشهد به عنوان شهر زیارتی شناخته شده است در حالی که دارای جاذبه‌ها و جاهای دیدنی بسیاری است که مورد توجه گردشگران ایرانی و خارجی قرار گرفته است. یکی از جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم مسجد هفتاد و دو تن است . در این مطلب داریم مسجد هفتاد و دو تن در مشهد را به شما معرفی کنیم.
درباره مسجد هفتاد و دو تن
مسجد هفتاد و دو تن در مشهد نیز به مسجد (شاه مشهد) شناخته می‌شود. این بنای بسیار زیبا مربوط به دوره میرزا شاهرخ است. این مسجد در گذشته آرامگاه و محل دفن امیر (غیاث‌الدین ملکشاه) بود که به مرور زمان این بنا با وجود گنبدی دو پوش، مناره و ایوان به مسجد تبدیل شد. مسجد هفتاد و دو تن، از معماری بسیار بی‌نظیری برخوردار است و ویژگی‌های خاص خود را دارد. از معماری و تزئیناتی در این مسجد استفاده شده است که هنر ایرانیان را به رخ می‌کشد. ناگفته نماند، این مسجد در سال ۱۳۱۱ با کد ۱۸۶ به ثبت ملی رسیده است. اگر بخواهیم یکی دیگر از مکان‌های مذهبی نزدیک حرم را نام ببریم می‌توانیم به آرامگاه شیخ بهایی اشاره کنیم.
تاریخچه مسجد هفتاد و دو تن
در سال‌های خیلی دور مردم مسجد هفتاد و دو تن را به مسجد شاه مشهد می‌شناختند، چرا که در گذشته محل مقبره امیر غیاث‌الدین ملکشاه بود. تاریخچه مسجد هفتاد و دو تن مشهد، به قرن هشتم هجری بر می‌گردد که در آن سال بنا شد و به عنوان آرامگاه ملکشاه بسیار قابل احترام بود.
این بنا در دوران حکومت شاه سلطان حسین صفوی، سال ۱۱۱۹ هجری قمری کاملا بازسازی شد و دوباره برای بار دوم در دوران حکومت نادرشاه قاجار در سال ۱۱۵۵ هجری قمری، نیز مورد مرمت قرار گرفت. آرامگاه ملکشاه جزو جاذبه‌های مشهد محسوب می‌شد تا اینکه به نام مسجد هفتاد و دو تن تغییر داده شد.
معماری مسجد هفتاد و دو تن
مسجد شاه مشهد، بنایی با وسعت ۶۶۰ متر مربع است و در این مسجد مناره و غرفه‌های بسیار زیبایی وجود دارد که با استفاده از کاشی‌های معرق آن‌ها را تزئین کرده‌اند. کاشی‌های این مسجد مربوط به دوره تیموری و صفوی است که متاسفانه اکثر آن‌ها از بین رفته و شکسته‌اند. بهترین بخش مسجد هفتاد و دو تن، ایوان آن است که از نظر معماری و تزئینات هنر گذشته را نشان می‌دهد.
ازاره مسجد، به طور کامل از سنگ است و ارتفاع آن در نمای جلو مسجد، به ۱۵ سانتی‌متر می‌رسد. ایوان مسجد هفتاد و دو تن نیز زیبا است که نام (احمد بن شمس‌الدین محمد تبریزی) نیز نوشته شده است. در قسمت بالای نام معمار، یک کتیبه قرار گرفته که در حال حاضر قسمتی از آن باقی مانده است.
سرداب و گنبد مسجد هفتاد و دو تن
گنبدی که در این مسجد بنا شده حدود ۴۰ متر ارتفاع دارد و کاشی فیروزه‌ای به کار رفته در آن زیبایی گنبد را چند برابر می‌کند. در قسمت ساقه این گنبد جمله (البقا‌الله) با خط کوفی نوشته شده است. در چند سال اخیر سردابی زیر این گنبد کشف شده که قبری در آن مشاهده می‌شود. کارشناسان احتمال می‌دهند که این قبر مربوط به (امیر غیاث‌الدین ملکشاه) است.
بقعه و مناره‌های مسجد
بقعه موجود در این مسجد مربوط به سال ۱۱۵۵ هجری قمری است. ارتفاع ازاره مقبره ۴۵ متر است که از کاشی‌های مسدس سبز سیر شفاف، آراسته شده و در بین هر مسدس نام علی سه بار تکرار شده است. در قسمت بالای این ازاره کتیبه‌ای با کاشی‌های نفیس و خط ثلث نیز وجود دارد که هنر دست معمار در دوره تیموری‌ها است.
در دو طرف بقعه امیر ملکشاه، دو مناره بسیار بلند وجود دارد که تقریبا بخشی از آن‌ها خراب شده‌اند. ارتفاع مناره جنوبی ۴۰ متر و ارتفاع مناره شمالی در حال حاضر ۲۰ متر است. در بالای این مناره کتیبه بسیار بزرگی وجود دارد که آیات قرآنی، اسم‌های خدا و احادیث پیامبر روی آن نوشته شده است و این مناره‌های آجری بسیار چشم نواز هستند.
جاذبه‌های نزدیک مسجد هفتاد و دو تن
به هنگام زیارت مسجد هفتاد و دو تن می‌توانید از جاذبه‌های اطراف آن نیز دیدن کنید. در ذیل از جاذبه‌های دیدنی نزدیک این مسجد نام خواهیم برد:
- آرامگاه نادرشاه افشار در مشهد
- مسجد گوهرشاد در مشهد
- موزه مردم شناسی در مشهد
مسیر دسترسی به مسجد هفتاد و دو تن
مسجد هفتاد و دو تن در نزدیکی حرم مطهر رضوی در خیابان خسروی قرار دارد. برای زیارت از این مسجد می‌توان از خودرو شخصی، مترو و اتوبوس‌های عمومی استفاده کرد. اگر قصد رفتن به مسجد هفتاد و دو تن را دارید، باید ابتدا به میدان بیت‌المقدس (فلکه آب) بروید و سپس وارد خیابان خسروی شوید. برای پارک کردن ماشین خود می‌توانید از پارکینگ‌های خصوصی موجود در این خیابان بهره ببرید.
بعد از پارک کردن ماشین باید بخشی از مسیر را تا محله سرور پیاده روی کنید و مسجد شاه مشهد را در همان ابتدای بازار مشاهده خواهید کرد. اگر قصد استفاده از وسایل عمومی برای رفتن به مسجد هفتاد و دو تن را دارید می‌توانید به ایستگاه بسیج بروید، سپس به وسیله از تاکسی، خود را به میدان بیت‌المقدس برسانید و از خیابان خسروی پیاده روی کنید تا به مسجد شاه مشهد برسید. آدرس مسجد هفتاد و دو تن مشهد بسیار سر راست است و می‌توانید به راحتی آن را پیدا کنید.
هتل‌های نزدیک مسجد هفتاد و دو تن
مسجد هفتاد و دو تن در نزدیکی حرم مطهر امام رضا (ع) واقع است. از این رو هتل‌های بسیار زیادی در نزدیکی مسجد قرار دارد. در سفر به مشهد می‌توان در نزدیکی حرم هتل رزرو کرد و به زیارت مسجد هفتاد و دو تن رفت. از هتل‌های نزدیک مسجد هفتاد و دو تن می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- هتل بشری
- هتل صابر
- هتل رضوی
- هتل آپادانا
- هتل اترک
- هتل جواد
- هتل الماس
- هتل هانی پارس
سخن پایانی
مشهد جزو شهرهایی است که از جاذبه و مکان‌های دیدنی بسیاری برخوردار است. مسجد هفتاد و دو تن در مشهد یکی از دیدنی‌های این شهر است. اگر قصد سفر به مشهد را دارید، زیارت از این مسجد زیبا و تاریخی را از دست ندهید.
