مشهد مقدس یکی از شهرها و مقاصد گردشگری در ایران بوده که بسیار محبوب و پربازدید است. این شهر علاوه بر وجود حرم مطهر امام رضا (ع) از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی نیز برخوردار است. یکی از جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم که جزو مکان‌ها و بناهای تاریخی این شهر نیز محسوب می‌شود موزه مردم شناسی‌ست که برای افرادی که علاقه دارند با فرهنگ، تاریخ و آداب و رسوم مردم مناطق مختلف آشنا شوند، بسیار سرگرم کننده است. در این مطلب به معرفی این موزه جالب و تاریخی خواهیم پرداخت.
معرفی موزه مردم شناسی
موزه مردم شناسی در مشهد در واقع در یک حمام قدیمی و تاریخی قرار دارد که متعلق به دوران صفوی است. این مکان جزو جذاب‌ترین و پر بازدید‌ترین موزه‌های این شهر به شمار می‌آید که تا به حال کمتر شناخته شده است. حمام شاه یا حمام مهدی قلی بیگ که امروزه به یک موزه تبدیل شده، دارای بخش‌های مختلف و متنوعی است.
هر یک از این بخش‌ها شامل غرفه‌های متعدد و متنوعی هستند که آثار مختلف در آن به نمایش گذاشته شده و بیانگر آداب و رسوم و فرهنگ مردم در زمان گذشته است؛ همچنین معماری بی‌نظیر و فوق‌العاده این بنای تاریخی همراه با تزئینات حیرت‌انگیز اصیل ایرانی یک مکان چشم‌نواز و با شکوه را به رخ می‌کشد.
در ساخت این بنای منحصر به فرد از سنگ، شیشه، فلز و آهک استفاده شده است؛ اما ساختار اصلی این بنا از آجر است. این حمام قدیمی که امروزه به عنوان موزه مردم شناسی مورد بازدید قرار می‌گیرد، دارای ۷ بخش مختلف است که هر کدام کاربرد متفاوتی داشته‌اند.
مسیر دسترسی به موزه مردم شناسی مشهد
شاید برخی افراد ندانند موزه مردم‌شناسی مشهد کجاست و حتی از وجود چنین مکانی بی‌اطلاع باشند. موزه مردم‌شناسی در نزدیکی حرم امام رضا قرار دارد و دسترسی به این بنای تاریخی نیز بسیار راحت است. برای بازدید از این موزه می‌توانید از اتوبوس، خودروی شخصی و تاکسی استفاده کنید.
همچنین می‌توانید به صورت پیاده از طریق صحن جامع رضوی وارد خیابان اندرزگو شوید و بعد از ورود به این مکان از دیدن این بنای تاریخی و آثار گوناگون موجود در آن لذت ببرید.
آثار موجود در موزه مردم شناسی مشهد
موزه مردم شناسی مشهد یک محیط تاریخی و جالب بوده که علاوه بر آثار تاریخی دارای وسایل قدیمی است که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
وسایل استحمام: یکی از غرفه‌های موزه مردم شناسی به وسایل حمام اختصاص داده شده است که دارای مجموعه کامل از قبیل لیف، صابون، لگن، سنگ پا، کاسه، بادکش و… است.
وسایل آرایش: در زمان‌های گذشته بانوان قبل از مراسمات به حمام عمومی رفته و بعد از استحمام آرایش می‌کردند. بنابراین وسایل جالب و مختلفی از جمله شانه چوبی، جعبه آینه و اقلام متنوع آرایشی در این موزه وجود دارد.
وسایل روشنایی: در بخشی از موزه مردم شناسی تجهیزات و وسایل روشنایی را قرار داده‌اند که شامل وسایلی مانند چراغ‌های توری، قندیل، پایه‌های شمعدانی و فانوس است.
عکس‌های قدیمی: در قسمت دیگر این موزه عکس‌های قدیمی با محتوا و موضوع‌های مختلف وجود دارد. این عکس‌ها شامل تابلو‌های نقاشی قهوه خانه‌ای و تصاویر قدیمی از حرم مطهر امام رضا (ع) است؛ همچنین برخی عکس‌ها که مربوط به کسب و کار مردم است در این فضا وجود دارد.
پوشاک: در یکی از غرفه‌های موزه مردم شناسی، پوشاک‌های سنتی خراسان به نمایش گذاشته شده است. این لباس‌ها و منسوجات شامل تن پوش‌های مردانه و زنانه، سربند، گیوه، پارچه‌های ترمه دوزی، لنگ‌ها و… است.
بخش‌های مختلف موزه مردم شناسی مشهد
موزه مردم شناسی یا حمام تاریخی که مانند آرامگاه نادرشاه افشار به حرم بسیار نزدیک است دربردارنده بسیاری از آثار جالب و دیدنی است که مربوط به دوره‌های گذشته است؛ بنابراین این آثار شامل غرفه‌های گوناگون است که در قسمت‌ها و بخش‌های مختلف دسته‌بندی و قرار داده شده‌اند. به برخی از بخش‌های این موزه در ذیل اشاره خواهیم کرد:
سربینه: یکی از زیبا‌ترین و بزرگ‌ترین بخش‌های موزه مردم شناسی سربینه یا رختکن است. زمانی که وارد سربینه می‌شوید هشت ستون سنگی و زیبا را مشاهده می‌کنید که روی آن‌ها سقف گنبدی شکل حمام قرار دارد. سقف سربینه دارای نقش و نگار بسیار دیدنی بوده که بیانگر داستان‌های عامیانه و شاهنامه و البته روایت زندگی روزمره مردم است. طراحی پنجره‌های سقف یا گلجام‌ها به گونه‌ای است که در طول روز روشنایی مناسبی به حمام می‌بخشد. در این بخش چهار غرفه یا صفحه وجود دارد که یک صفحه آن برای شاه و سه صفحه دیگر برای مردم عادی مورد استفاده قرار می‌گرفت.
میاندر یا هشتی: این قسمت بین سربینه و گرمخانه قرار دارد که وسط هشتی یک حوض کوچک از آب سرد است و از این قسمت جهت شستن پا‌ها بعد از استحمام استفاده می‌کردند.
گرمخانه: گرمخانه در واقع قسمت اصلی حمام بوده که افراد در آن جا استحمام می‌کردند. سقف گنبدی روی چهار ستون این قسمت قرار دارد و به صورت مربعی شکل طراحی و ساخته شده است. گرمخانه شامل چهار غرفه برای نشستن هنگام حمام کردن است که یک غرفه به نام خلوتگاه به بزرگان اختصاص داشته و سه غرفه نیز در اختیار مردم قرار می‌گرفت.
خزینه: خزینه یکی دیگر از بخش‌های موزه مردم شناسی است که در واقع در این قسمت آب گرم می‌شد. مردم بعد از استحمام به این قسمت می‌رفتند و برای شستشو نهایی از آب گرم استفاده می‌کردند.
ساعات بازدید از موزه مردم شناسی
برای بازدید از حمام تاریخی و موزه مردم‌شناسی مشهد در طول هفته و همه روزه می‌توانید به این مکان مراجعه کنید. بنابراین در روزهای شنبه تا چهارشنبه ساعت کار موزه مردم‌شناسی از ساعت ۸ صبح تا ۱۲ است، و در روزهای پنج شنبه فعالیت این موزه از ساعت ۸ صبح شروع و ساعت ۱۱:۳۰ دقیقه به پایان می‌رسد.
بنابراین در همه روزهای هفته این مکان میزبان توریست‌ها و گردشگران زیادی از جاهای مختلف است، که با حضور در آن جا و بازدید از بخش‌های مختلف آشنایی لازم با آثار موجود در این موزه را کسب خواهند کرد.
سخن پایانی
در ایران موزه‌های فراوانی وجود دارد که هر کدام از آثار تاریخی و جالب برخوردارهستند. آداب و رسوم و برخی وسایل مربوط به دوره‌های گذشته را در این مکان‌ها به نمایش گذاشته‌اند. یکی از موزه‌های زیبا و تاریخی، موزه مردم‌شناسی است که در شهر مشهد قرار دارد و شامل بخش‌های مختلف از آثار گوناگون مردم گذشته است. در این مطلب به معرفی این موزه و آثار موجود در آن پرداخته شد، از توجه و همراهی شما تا پایان سپاس‌گزاریم.
